خونریزی لثه، شایع‌ترین علامت وجود بیماری لثه است. اما ممکن است ناشی از بیماری‌های دیگری نیز باشد. خونریزی گهگاه از لثه‌ها می‌تواند ناشی از مسواک زدن بیش از حد شدید دندان‌ها، و یا استفاده از پروتزهایی باشد که به درستی سر جای خود قرار نمی‌گیرند. با این وجود، خونریزی مکرر لثه، ممکن است نشان دهنده بیماری‌های جدی‌تری نیز باشد. علت‌های خونریزی لثه و روش‌های درمان آن را در ادامه بررسی می‌کنیم.
علائم همراه با خونریزی لثه
دندان‌های شما ممکن است لق شوند و یا از هم فاصله بگیرند. همچنین ممکن است بوی بد دهان، طعم بد در دهان، تغییر در نحوه قرارگیری دندان‌هایتان هنگام گاز گرفتن و لثه‌های قرمز، متورم و حساس داشته باشید.
علت خونریزی لثه چیست؟
این علل عبارتند از:
دلایل رایج خونریزی لثه
- مسواک زدن خیلی سخت: اگر خیلی سخت مسواک بزنید یا با مسواک خیلی زبر روی لثه‌هایتان بکشید، ممکن است باعث خونریزی شود.
- تغییرات هورمونی در دوران بارداری: افزایش تولید هورمون‌های زنانه استروژن و پروژسترون که در دوران بلوغ اتفاق می‌افتد، می‌تواند جریان خون در لثه‌ها را افزایش دهد و نحوه واکنش بافت لثه به محرک‌های موجود در پلاک را تغییر دهد و باعث شود بافت لثه قرمز، حساس، متورم شود و باعث خونریزی در هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن گردد.
- پروتزهای نامناسب یا سایر وسایل دندانپزشکی: هنگامی که دندان مصنوعی شما به درستی با منحنی‌ها و خطوط دهان شما مطابقت نداشته باشد، به بافت لثه شما ساییده می‌شود و باعث تورم و تحریک آن می‌گردد.
- نخ دندان کشیدن نامناسب: وقتی یک روال جدید نخ دندان کشیدن را شروع می‌کنید، طبیعی است که مقداری خونریزی خفیف داشته باشید. این خونریزی باید در عرض چند دقیقه متوقف شود و لثه باید در عرض چند روز پس از نخ دندان کشیدن منظم، دیگر خونریزی ننماید.
- اسکوربوت، کمبود ویتامین C: این عارضه، نادر است، اما کمبود شدید ویتامین C در بدن شما می‌تواند منجر به اسکوربوت شود، که یک بیماری مربوط به تغذیه نامناسب است. این عارضه، می‌تواند شما را ضعیف کند، باعث کم خونی شود و منجر به خونریزی زیر پوست گردد. خونریزی لثه، یکی از نشانه‌های معمولی اسکوربوت است.
- استفاده از رقیق کننده‌های خون: اگر داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنید، این داروها ممکن است باعث خونریزی لثه‌های شما شوند.
- کمبود ویتامین K: اگر متوجه خونریزی زیاد از لثه خود شده‌اید، ممکن است به این دلیل باشد که ویتامین K کافی دریافت نمی‌کنید. این ویتامین به لخته شدن مناسب خون، کمک می‌کند. همچنین، برای استخوان‌ها نیز مفید است. اگر از طریق رژیم غذایی به اندازه کافی ویتامین K، دریافت نکنید و یا بدن شما آن را به خوبی جذب نکند، ممکن است باعث ایجاد مشکلات مربوط به خونریزی شود.
این عارضه، اغلب با رعایت نکات مراقبتی درمان می‌شود، اما برای اینکه مطمئن باشید، به دندانپزشک مراجعه کنید.
سایر دلایل خونریزی لثه
از دیگر دلایل خونریزی لثه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ژنژیویت
خونریزی لثه، نشانه بیماری ژنژیویت، یا التهاب لثه است. این عارضه، یک نوع شایع و خفیف بیماری لثه است و به دلیل تجمع پلاک در خط لثه، ایجاد می‌شود.
اگر ژنژیویت داشته باشید، ممکن است لثه‌های شما حساس، قرمز و متورم شده باشد. و هنگام مسواک زدن ممکن است خونریزی کنند.
درمان
شما می‌توانید با مراقبت مناسب از دندان‌های خود، از شر این مشکل خلاص شوید. دندان‌های خود را دو بار در روز مسواک بزنید، هر روز از نخ دندان استفاده کنید، هر روز با دهانشویه آنتی باکتریال بشویید و مرتب به دندانپزشک خود مراجعه نمائید.
پریودنتیت
اگر ژنژیویت خود را درمان نکنید، می‌تواند منجر به بیماری پریودنتال یا پریودنتیت شود، که یک بیماری لثه مزمن است و به بافت و استخوانی که از دندان‌های شما حمایت می‌کند آسیب می‌رساند. اگر پریودنتیت داشته باشید، ممکن است لثه‌های شما ملتهب و عفونی شده و از ریشه دندان‌هایتان جدا شوند.
اگر لثه‌های شما به راحتی خونریزی کنند، می‌تواند نشانه بیماری پریودنتال باشد. دندان‌های شما ممکن است لق شوند و یا از هم فاصله بگیرند. همچنین ممکن است بوی بد دهان، طعم بد در دهان، تغییر در نحوه قرارگیری دندان‌هایتان هنگام گاز گرفتن، و لثه‌های قرمز، متورم و حساس داشته باشید. اگر بیماری پریودنتال را درمان نکنید، ممکن است برخی از دندان‌های خود را از دست بدهید.
درمان
هدف از درمان پریودنتیت، تمیز کردن کامل لبه‌های لثه در اطراف دندان‌ها و جلوگیری از آسیب به استخوان اطراف آنها است.
- جرم گیری: جرم گیری، جرم و باکتری را از سطوح دندان و زیر لثه شما پاک می‌کند.
- درمان ریشه
- آنتی بیوتیک‌ه.
همچنین در برخی موارد ممکن است جراحی لازم باشد.
دیابت
خونریزی یا تورم لثه‌ها می‌تواند علامت هشدار دهنده دیابت نوع ۱ یا نوع ۲ باشد. اگر به این بیماری مبتلا باشید، دهان شما در مبارزه با میکروب‌ها قدرت زیادی ندارد، بنابراین احتمال ابتلا به عفونت‌هایی مانند بیماری لثه بیشتر است. سطح بالای قند خون، که همراه با دیابت است، بهبودی را برای بدن، دشوارتر می‌کند، و این امر، بیماری لثه را بدتر می‌کند.
درمان
درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد: برداشتن جرم و پلاک زیر لثه. تمیز کردن عمیق (که جرم‌گیری و درمان ریشه نیز نامیده می‌شود) می‌تواند به حذف پلاک و جرم زیر لثه و بافت‌های عفونی در مراحل اولیه بیماری کمک کند. همچنین سطوح آسیب دیده ریشه دندان‌ها را صاف می‌کند.
لوسمی
خونریزی لثه می‌تواند نشانه لوسمی باشد، که نوعی سرطان خون است. پلاکت‌های خون، به بدن شما کمک می‌کنند تا خونریزی را متوقف نماید. اگر لوسمی داشته باشید، تعداد پلاکت خون شما کم است. این امر توقف خونریزی در قسمت‌های مختلف بدن از جمله لثه را سخت‌تر می‌کند.
درمان
به غیر از درمان‌های سرطان، پزشک ممکن است برای پیشگیری از پوسیدگی شدید دندان و کاهش خطر عفونت، درمان‌هایی مربوط به سلامت دهان را پیشنهاد دهد. برخی از گزینه‌های درمانی بهداشت دهان و دندان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- استفاده از دهانشویه برای محافظت از دندان‌ها و لثه‌ها
- قرار ملاقات‌های مکرر دندانپزشکی
- روش‌های دندانپزشکی برای رفع عفونت لثه
- داروهای ضد درد برای زخم‌های دهان و یا درد لثه
- آنتی بیوتیک‌ها برای درمان زخم‌ها و سایر صدمات در دهان
- درمان‌های ضد قارچی برای عفونت‌های قارچی در دهان
ترومبوسیتوپنی
اگر هنگام مسواک زدن لثه‌هایتان خونریزی کرد و به خودی خود متوقف نشد، ممکن است لثه‌هایتان تحریک شده باشد و یا ممکن است ترومبوسیتوپنی داشته باشید.
اگر شما این بیماری را داشته باشید، ممکن است بدن شما پلاکت کافی برای تشکیل لخته خون نداشته باشد. این امر می‌تواند منجر به خونریزی بیش از حد در قسمت‌های مختلف بدن، از جمله لثه‌ها شود.
درمان
پزشک می‌تواند داروی رقیق کننده خون متفاوتی را تجویز کند. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- انتقال خون یا پلاکت
- داروها
- عمل جراحی
- تبادل پلاسما
هموفیلی یا بیماری فون ویلبراند
اگر هنگام ایجاد یک بریدگی کوچک یا انجام کارهای دندانپزشکی، خونریزی لثه شدید داشته باشید، ممکن است نشانه اختلالی مانند هموفیلی یا بیماری فون ویلبراند باشد. با وجود این عارضه، خون، به درستی لخته نمی‌شود، بنابراین ممکن است خونریزی لثه رخ دهد.
درمان
بریدگی یا زخم را با آب بشویید و با گاز استریل، بانداژ و یا پارچه تمیز، تحت فشار قرار دهید. اگر بعد از ۲۰ دقیقه خونریزی متوقف نشد، با پزشک خود تماس بگیرید. دستورالعمل‌های پزشک را برای موارد زیر دنبال کنید: تزریق فاکتورهای انعقادی خون (که فاکتور انعقادی مورد نیاز بدن را می‌دهد).
سرطان دهان
خونریزی غیرقابل توضیح در دهان نیز می‌تواند یکی از علائم شایع انواع خاصی از سرطان‌های دهان باشد.
درمان
اگر سرطان به خارج از دهان یا قسمتی از گلو، در پشت دهان (اوروفارنکس) گسترش نیافته باشد، درمان کامل، فقط با استفاده از جراحی، امکان پذیر می‌باشد. اگر سرطان وسیع باشد و یا به گردن، سرایت کرده باشد، ممکن است به ترکیبی از جراحی، رادیوتراپی و شیمی درمانی نیاز باشد.
چه موقع به دکتر مراجعه کنم؟
خونریزی لثه ممکن است یکی از علائم بیماری لثه باشد. دریافت درمان سریع می‌تواند از عوارض جدی، جلوگیری کند. این به آن معنی است که برای همه افراد مبتلا به خونریزی لثه ضروری است که به دندانپزشک مراجعه کنند.
در مواردی که فرد باید با پزشک یا دندانپزشک تماس بگیرند:
- ایجاد علائم عفونت در دهان، مانند درد، یا رشد لکه‌های سفید روی زبان یا دهان
- اگر فرد نتواند به راحتی دندان‌های خود را مسواک یا نخ دندان بکشد.
- افزایش ناگهانی خونریزی لثه داشته باشد.
- درد دهان و تب، داشته باشد که ممکن است نشانه عفونت شدید دندان باشد.
روش تشخیص علت خونریزی لثه
خونریزی لثه معمولاً توسط دندانپزشک تشخیص داده و درمان می‌شود. شرح حال مناسب بیمار، به دندانپزشک کمک می‌کند تا شرایطی مانند تروما را برطرف کند.
- دندانپزشک، برای تشخیص این بیماری از ابزاری به نام پروب استفاده می‌نماید. این وسیله، یک فلز نازک نوک تیز است که با عبور از لبه بین دندان و لثه باعث خونریزی خود به خود می‌شود.
- انجام آزمایش‌های خون، برای تعیین مشکلات مکانیسم انعقاد، در صورت وجود مفید است. ممکن است برای رد عفونت استخوان، اشعه ایکس از دندان‌ها و استخوان‌های فک ضروری باشد.
درمان خانگی خونریزی لثه
- شستشو با آب نمک: نمک یک ضد عفونی کننده طبیعی است و می‌تواند به درمان کمک کند. آب نمک می‌تواند لثه‌های ملتهب را تسکین دهد، باکتری‌ها را کاهش داده، بوی بد دهان را تسکین دهد و به کاهش درد کمک کند. به سادگی یک قاشق چایخوری نمک را با نصف فنجان آب گرم مخلوط کنید و به مدت ۱۵ تا ۳۰ ثانیه در دهان خود بچرخانید.
- استفاده از کمپرس سرد: کمپرس سرد زمانی که روی خط لثه اعمال شود، می‌تواند تورم را کنترل کرده و خونریزی را محدود نماید. همچنین به کنترل التهاب کمک می‌کند. برای کاهش خونریزی می‌توانید روزی چند بار از کیسه یخ روی لثه‌های خود استفاده نمائید.
- استفاده از دهانشویه: دهانشویه‌های آنتی باکتریال، می‌توانند هم خونریزی لثه را درمان کرده و هم از آن جلوگیری کنند. آنها باکتری‌ها را می‌کشند و التهاب را برای تسکین لثه‌های زخم، متورم و خون‌آلود، کاهش می‌دهند.
- روغن کشی: برخی تحقیقات محدود و در مقیاس کوچک مشخص کرده است که روغن کشیدن در کنترل سطح پلاک در دهان مؤثرتر از دارونما است. شرکت کنندگان در این مطالعه به مدت یک هفته هر روز به مدت ۱۰ دقیقه دهان خود را با روغن نارگیل شستشو دادند.
آیا خون ریزی لثه قابل پیشگیری است؟
بهترین راه برای جلوگیری از خونریزی لثه، اتخاذ یک سبک زندگی سالم است که از بیماری‌هایی که باعث خونریزی لثه می‌شوند، جلوگیری کند.
مردم اغلب می‌توانند از خونریزی لثه و سایر مشکلات لثه جلوگیری کنند و مانع بروز آنها شوند:
- انجام مراقبت‌های بهداشتی دهان و دندان، از جمله مسواک زدن دو بار در روز و نخ دندان کشیدن یک بار در روز
- هر ۳ تا ۴ ماه یکبار مسواک را تعویض کنید.
- مراجعه منظم به دندانپزشک
- رزرو قرار ملاقات منظم با دندانپزشک برای تمیز کردن حرفه‌ای و رفع جرم‌های دندان و لثه
- مراجعه منظم به پزشک، برای بررسی مشکلات سلامتی که می‌تواند منجر به مشکلات لثه شود، مانند دیابت.
- اجتناب از سیگار کشیدن یا مشورت با پزشک برای یافتن راه‌هایی برای ترک سیگار.
- داشتن یک رژیم غذایی سالم شامل مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه و محدود کردن غذاهای فرآوری شده و غذاهای حاوی قند اضافه شده
کلام آخر
با رعایت بهداشت دهان و دندان و رفع هر گونه علت زمینه‌ای، می‌توان از خونریزی لثه در آینده جلوگیری کرد. برای خونریزی طولانی مدت و یا شدید، به پزشک مراجعه کنید. دندانپزشک می‌تواند بیماری لثه را درمان کند، به خصوص اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود.
اگر دیابت باعث خونریزی لثه‌ها شود، فرد می‌تواند با پیروی از یک شیوه زندگی سالم و دریافت مراقبت‌های پزشکی منظم، به کنترل سطح قند خون و کنترل خونریزی لثه و التهاب لثه کمک کند.
اگر فردی دارای یک اختلال خونی باشد که باعث خونریزی غیرعادی می‌شود، می‌تواند با پزشک خود برای مصرف داروها و دریافت درمان‌های دیگر در صورت لزوم، مشورت کند. با اینکه خونریزی گهگاه لثه‌ها معمولاً اورژانسی نیست، در صورت ادامه، فرد باید به دندانپزشک مراجعه کند.
سوالات متداول
چه زمانی باید نگران خونریزی لثه باشم؟
اگر خونریزی لثه‌ها شدیدتر شود باید نگران باشید و هرچه سریع‌تر به متخصص مراجعه کنید.
آیا خونریزی لثه برطرف می‌شود؟
اگر مبتلا به بیماری لثه نباشید، خونریزی باید طی ۳ تا ۱۰ روز با استفاده از نخ دندان مناسب متوقف شود.
آیا خونریزی لثه به معنای از دست دادن دندان است؟
اگر هنگام مسواک زدن لثه‌های شما خونریزی کند، ممکن است به بیماری لثه مبتلا شده باشید که می‌تواند منجر به بوی بد دهان، لثه‌های ملتهب، عقب‌رفتگی لثه‌ها و در نهایت از دست دادن دندان شود.
آیا استرس می‌تواند باعث خونریزی لثه شود؟
به طور مستقیم خیر، اما ثابت شده است که استرس طولانی مدت سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند. این امر، توانایی بدن شما را برای مبارزه با عفونت‌ها کاهش می‌دهد. در نتیجه، خطر ابتلا به چندین مشکل دندانی، مانند خونریزی و التهاب لثه، افزایش می‌یابد.
چه سرطان‌هایی باعث خونریزی لثه می‌شوند؟
خونریزی لثه ممکن است نشانه سرطان خون یا هر نوع سرطان دهان باشد.
آیا کمبود آهن، می‌تواند باعث خونریزی لثه شود؟
به طور مستقیم خیر، اما کمبود آهن، که به عنوان کم خونی هم شناخته می‌شود، می‌تواند منجر به افزایش خطر خونریزی لثه شود.
