بریج دندان پروتزی دائمی است که جایگزین دندان یا دندان‌های غائب می‌شود. بریج چند بخش دارد که به هم متصل می‌شوند تا فضای خالی دندان(های) ازدست‌رفته را پر کند. بریج دندان جایگزینی برای دندان مصنوعی تکه‌ای است. بریج کمک می‌کند تا بهتر غذا بخورید و حرف بزنید و دندان‌های‌تان زیباتر به نظر برسند.
بریج دندان از مواد مختلفی مانند طلا، آلیاژ یا پرسلن (سرامیک) ساخته می‌شود. وقتی قرار باشد بریج جایگزین دندان جلو شود، عمدتاً از پرسلن یا سرامیک برای ساخت بریج استفاده می‌شود تا بریج با رنگ دندان‌های طبیعی همخوانی داشته باشد. انواع مختلف بریج دندان را در این مقاله توضیح می‌دهیم. در ادامه با ما همراه باشید تا هر آن‌چه لازم است درباره بریج دندان بدانید و از مزایا و معایب آن مطلع شوید.
بریج دندان چیست؟
همان‌طور که گفته شد بریج دندان یکی از پروتزهای رایج دندانی است که از یک یا چند دندان مصنوعی ساخته می‌شود که جایگزین دندان‌های طبیعی از دست رفته می‌شود. از بریج غالباً با اصطلاح پرکننده، دندان مصنوعی یا دندان مصنوعی تکه‌ای یاد می‌شود. بریج به روکش‌هایی متصل می‌شود که آن را روی دندان‌های طبیعی محکم نگه می‌دارند. روکش دو یا چند دندان را می‌پوشاند تا بریج را محکم کند و دندان مصنوعی را ثابت نگه دارد. اگر دندان طبیعی در دسترس نباشد، دندانپزشک توصیه می‌کند کاشت ایمپلنت در یکی از دو طرف بریج انجام شود تا بریج بر پایه ایمپلنت ساخته شود. به‌طور کلی می‌توان گفت که بریج دندان معمولی از بخش‌های زیر تشکیل می‌شود:
- اباتمنت دندان: دندانپزشک دندان‌های دو طرف فضای خالی را روکش می‌کند. دندان‌های پایه یا نگهدارنده بریج می‌تواند دندان طبیعی یا ایمپلنت باشد.
- دندان مصنوعی: دندان(های) مصنوعی فضای خالی را پر می‌کنند و به روکش متصل می‌شوند.
کاربردهای بریج دندان
بریج دندان باعث می‌شود که فرد با آسودگی خاطر بیشتری لبخند بزند و غذا را بدون مشکل بجود. از دست دادن یک یا چند دندان بر بایت اثر می‌گذارد و به درد یا دشواری در جویدن دامن می‌زند. جایگزین کردن دندان‌های غائب از بروز چنین عوارضی جلوگیری می‌کند.
استفاده از بریج در شرایط زیر ضرورت می‌یابد:
- وقتی دندان آن‌قدر پوسیده باشد که بیفتد یا دندانپزشک آن را بکشد.
- دندان در اثر سانحه یا آسیب‌دیدگی آن‌قدر صدمه دیده باشد که نتوان ترمیمش کرد.
- پوسیدگی یا عفونت داخل دندان آن‌قدر عمیق باشد که نه پر کردن دندان نه عصب کشی برای حفظ دندان کافی نباشد.
انواع بریج دندان
چهار نوع بریج ایمپلنت وجود دارد:
- سنتی
- کانتی لور
- مریلند
- بر پایه ایمپلنت
بریج دندان سنتی
بریج دندان سنتی از دندان(هایی) مصنوعی تشکیل می‌شود که روکش‌های چسبانده شده به دندان‌های اباتمنت یا پایه آن را نگه می‌دارد. بریج قدیمی پرطرفدارترین نوع بریج است و زمانی می‌توان از آن استفاده کرد که بیمار دندان طبیعی در هر دو طرف فضای خالی دندان غائب داشته باشد.
بریج دندان کانتی لور
بریج کانتی لور شبیه بریج قدیمی است، دندان مصنوعی در بریج کانتی لور نیز توسط روکشی نگه داشته می‌شود که فقط روی یک دندان اباتمنت یا پایه چسبانده می‌شود. برای استفاده از بریج کانتی لور داشتن فقط یک دندان طبیعی در کنار فضای خالی دندان غائب کفایت می‌کند.
بریج مریلند
بریج مریلند مشابه بریج قدیمی از دو دندان طبیعی در هر یک از دو طرف فضای خالی به عنوان پایه استفاده می‌کند. اما در حالی که بریج قدیمی از روکش‌های روی دندان‌های اباتمنت استفاده می‌کند، بریج مریلند از چارچوبی فلزی یا سرامیکی بهره می‌گیرد که پشت دندان‌های اباتمنت چسبانده می‌شود.
از بریج مریلند نیز مانند بریج قدیمی صرفاً زمانی می‌توان استفاده کرد که دندان طبیعی در هر یک از دو طرف فضای خالی دندان(های) غائب وجود داشته باشد.
بریج بر پایه ایمپلنت
در بریج بر پایه ایمپلنت همان‌طور که از نامش مشخص است، به‌جای روکش یا چارچوب از ایمپلنت به عنوان پایه استفاده می‌شود. معمولاً ایمپلنت طی یک عمل جراحی جایگزین هر یک از دندان‌های غائب می‌شود و این ایمپلنت‌ها بریج را ثابت نگه می‌دارند. اگر کاشت ایمپلنت به ازای هر دندان غائب ممکن نباشد، بریج با دندان مصنوعی معلق بین دو روکش بر پایه ایمپلنت ساخته می‌شود.
بریج بر پایه ایمپلنت محکم‌ترین و مقاوم‌ترین بریج دندانی به شمار می‌آید که ساخت آن معمولاً به دو عمل جراحی نیاز دارد:
- ایمپلنت در عمل جراحی اول در استخوان فک کاشته می‌شود.
- در عمل جراحی دوم بریج جای‌گذاری می‌شود.
چند ماه طول می‌کشد تا درمان کامل شود.
فواید بریج دندان چیست؟
بریج دندان مزایای بسیاری دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دادن ظاهری طبیعی به لبخند و دهان
- بازیابی توانایی عادی حرف زدن: از دست دادن دندان‌ها تلفظ بعضی واژگان را دشوار می‌سازد.
- حفظ ساختار عادی صورت با جلوگیری از تحلیل استخوان فک در محل دندان یا دندان‌های غائب.
- کمک به راحت‌تر جویدن غذا
- جلوگیری از حرکت کردن دندان‌های مجاور به سمت فضای خالی: جابه‌جا شدن دندان‌ها به اختلال بایت و مشکلات دیگر دامن می‌زند.
بریج دندان برای چه افرادی مناسب است؟
همه متقاضی ایده‌آلی برای بریج دندان نیستند. برای مطلع شدن از مناسب بودن بریج دندان لازم است با دندانپزشک مشورت کنید.
متقاضی بریج دندان باید شرایط زیر را داشته باشد:
- یک یا چند دندان دائمی را از دست داده باشد.
- از سلامت عمومی خوبی برخوردار باشد: به بیماری‌های جدی، عفونت یا دیگر مشکلات تهدیدکننده سلامتی مبتلا نباشد.
- دندان‌های سالم و ساختار استخوانی محکم برای نگه داشتن بریج داشته باشد.
- سلامت دهان و دندان‌هایش در وضعیت خوبی باشد.
- بتواند بهداشت دهان و دندان‌ها را برای حفظ و مراقبت از بریج به خوبی رعایت کند.
آمادگی‌های لازم قبل از نصب بریج دندان
لازم است پیش از شروع درمان درباره مناسب بودن استفاده از بریج و مراحل درمان با دندانپزشک مشورت کنید. به این ترتیب دقیقاً متوجه می‌شوید که در طول درمان باید انتظار چه اتفاقاتی را داشته باشید. دندانپزشک نیازهای دندانی‌تان را در جلسه اول به دقت ارزیابی می‌کند. همچنین دندانپزشک دهان‌تان را کاملاً معاینه می‌کند تا نوع آسیب‌های موجود و مناسب بودن استفاده از بریج را تعیین کند. پس از آن‌که دندانپزشک مطمئن شد به بریج نیاز دارید، بهترین نوع بریج را با توجه به وضعیت دندان‌های‌تان توصیه می‌کند.
مراحل و نحوه نصب بریج دندان
برای اکثر بریج‌های دندان حداقل باید دو عمل انجام شود و به همین دلیل ساخت بریج درمانی طولانی است. تعداد جلسه‌های مورد نیاز برای ساخت بریج مریلند کمتر از بریج‌های دیگر است، چون بریج مریلند نیازی به تراش دادن و آماده‌سازی دندان اباتمنت ندارد.
صرف‌نظر از نوع بریجی که انتخاب می‌کنید، دندانپزشک باید از دندان‌ها قالب بگیرد یا اسکن دیجیتال انجام بدهد. قالب به لابراتوار ارسال می‌شود تا بخش‌های مختلف بریج را به طور سفارشی برای بیمار تهیه کند.
نحوه نصب بریج سنتی و کانتی لور
آماده کردن و تراش دادن دندان(های) اباتمنت اولین مرحله از ساخت بریج سنتی یا کانتی‌لور است. دندانپزشک مقداری از مینا و عاج دندان‌های اباتمنت را می‌تراشد تا فضا برای چسباندن روکش ایجاد شود. سپس دندانپزشک بریج موقت را برای محافظت از دندان‌های تراش داده شده تا زمان ساخت بریج روی آن دندان‌ها می‌گذارد.
دندانپزشک اقدامات زیر را در جلسه‌های بعدی انجام می‌دهد:
- روکش موقت را برمی‌دارد.
- روکش‌ها دائمی و بریج را بررسی می‌کند تا از اندازه بودن‌شان مطمئن شود.
- بریج را با سیمان مخصوص دندانپزشکی می‌چسباند.
دندانپزشکان گاهی بریج را در این مرحله با سیمان به طور دائمی می‌چسبانند. البته ممکن است دندانپزشک ترجیح بدهد از سیمان موقتی استفاده کند تا قبل از چسباندن دائمی به شما فرصت بدهد که از اندازه بودن بریج مطمئن شوید.
نحوه نصب بریج مریلند
تنها کاری که برای نصب بریج مریلند روی دندان اباتمنت انجام می‌شود، اچینگ (اچ کردن دندان) مختصر پشت دندان‌های پایه است تا بال‌های بریج به خوبی به پشت دندان‌ها بچسبد.
وقتی دندانپزشک از اندازه بودن بریج مطمئن شود، اقدامات زیر را انجام می‌دهد:
- بریج را جای‌گذاری می‌کند
- بال‌های فلزی را با رزینی قوی به دندان اباتمنت می‌چسباند.
- رزین را خشک و سفت می‌کند.
نحوه کاشت بریج بر پایه ایمپلنت
برای کاشت بریج بر پایه ایمپلنت باید جراحی برای کاشت ایمپلنت‌ها در استخوان فک انجام شود. سپس باید مدتی بگذرد تا ایمپلنت به استخوان فک جوش بخورد و زخم‌ها التیام پیدا کند.
مدت زمان التیام برای بریج بر پایه ایمپلنت بسیار متغیر است و به دو عامل بستگی دارد: عامل اول محل کاشت ایمپلنت‌ها در دهان است و عامل دوم این است که آیا استخوان فک برای نگه داشتن ایمپلنت به تقویت نیاز دارد یا خیر.
ممکن است بریج موقت تا جلسه بعدی که بریج دائمی روی ایمپلنت‌ها نصب می‌شود، برای‌تان کار گذاشته شود. برای نصب بریج موقت لازم است برش‌های کوچکی روی لثه‌ها ایجاد شود، به همین دلیل دوران التیام بیشتر از دیگر انواع بریج است.
مراقبت‌های لازم
موفقیت بریج دندان به سلامت و قدرت دندان‌های باقی‌مانده بستگی دارد. پس از نصب بریج بسیار مهم است که از پوسیدگی دندان‌ها و بیماری لثه که منجر به از دست دادن دندان می‌شود، پیشگیری کنید. توصیه‌های زیر را برای مراقبت از دندان‌ها و لثه‌ها رعایت کنید:
- دندان‌های‌تان را دو بار در روز مسواک بزنید و هر روز نخ بکشید: دندانپزشک روش صحیح مسواک زدن و نخ کشیدن را آموزش می‌دهد. احتمالاً لازم است از نوع خاصی از نخ دندان به نام فلاس تریدر یا عبور دهنده نخ دندان استفاده کنید. با استفاده از عبور دهنده می‌توانید نخ دندان را وارد فضای بین بریج و لثه بکنید.
- جرم‌گیری دوره‌ای را فراموش نکنید: اگر به طور دوره‌ای به دندانپزشک مراجعه کنید، دندانپزشک مشکلات را در مراحل اولیه، یعنی زمانی تشخیص می‌دهد که درمان موفقیت‌آمیزتر است.
- تغذیه متعادل داشته باشید: میوه، سبزی و فیبر فراوان را در برنامه غذایی‌تان بگنجانید و سعی کنید غذاهای سفت و جویدنی مانند بعضی گوشت‌ها را کمتر مصرف کنید.
عوارض بریج دندان
از عوارض بریج دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ناموفق بودن بریج: ممکن است بریج بشکند یا بلغزد و از جای خود خارج شود. در آن صورت بیمار به یک بریج دیگر، ایمپلنت یا دیگر درمان‌های دندانپزشکی نیاز پیدا خواهد کرد.
- درد یا مشکل در جویدن: برخی بیماران در جویدن با بریج مشکل پیدا می‌کنند، به‌خصوص جویدن در هفته‌های بعد از نصب بریج برای‌شان بسیار سخت می‌شود. اگر مشکل اختلال بایت پیش آمد، برای تنظیم بریج به دندانپزشک مراجعه کنید.
- عفونت: برخی بیماران پس از درمان دچار عفونت می‌شوند، به‌خصوص اگر بیماری لثه یا پوسیدگی دندان گسترده و عمیق داشته باشند.
- پوسیدگی دندان: ممکن است دندان زیر روکش نگهدارنده بریج خراب شود. پوسیدگی دندان در میان افراد مبتلا به بیماری‌های جدی لثه یا پوسیدگی‌های شدیدتر دندان‌های نیازمند روکش شایع‌تر است.
ماندگاری بریج دندان چقدر است؟
عمر بریج دندان حداقل پنج تا هفت سال است. اگر بهداشت دهان و دندان‌ها را به خوبی رعایت کنید و جرم‌گیری‌های حرفه‌ای را به طور منظم انجام بدهید، بریج بیش از ده سال ماندگاری خواهد داشت.
هزینه بریج دندان چقدر است؟
هزینه بریج دندان تابعی از متغیرهای متعدد است که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تعداد دندان‌های مورد نیاز برای پر کردن فضای خالی
- مواد به کار برده شده
- پیچیدگی یا سختی نصب بریج
- درمان‌های دیگری که باید برای رفع مشکلات دهان و دندان مانند بیماری لثه انجام شود.
- موقعیت جغرافیایی کلینیک دندانپزشکی
هزینه بریج دندان به نوع بریج انتخابی نیز بستگی دارد.
پرسش‌های پرتکرار
بریج دندان روش حرف زدنم را تغییر می‌دهد؟
اگر دندان‌های جلو را از دست داده باشید، واضح حرف زدن برای‌تان سخت می‌شود. بریج دندان جلو که در مکان مناسب قرار داده شود، گفتار را بهبود می‌دهد.
غذا خوردن با وجود بریج دندان دشوار است؟
افرادی که از بریج استفاده می‌کنند، غالباً برعکس فکر می‌کنند؛ جایگزینی دندان‌های غائب با بریج غذا خوردن را راحت‌تر می‌کند. شاید بهتر باشد تا زمانی که به بریج عادت می‌کنید، غذاهای نرم میل کنید و غذاها را در تکه‌های کوچک در دهان بگذارید.
از چه نوع بریجی برای دندان‌های جلو استفاده می‌شود؟
اگر بیمار دندان جلو نداشته باشد، در بسیاری از موارد از بریج دندان مریلند (بریج چسبانده شده با رزین) برای جایگزینی دندان جلو استفاده می‌شود. بریج مریلند یک چارچوب پرسلن جوش‌خورده به فلز دارد که به دندان‌های بیمار متصل می‌شود.
پیوند استخوان برای بریج دندان لازم است؟
اگر دندان‌تان را کشیده باشید، ممکن است قبل از نصب بریج به پیوند استخوان نیاز داشته باشید.
نصب بریج دندان دردناک است؟
ممکن است پس از نصب بریج تا زمان التیام یافتن دهان و عادت کردنش به بریج کمی احساس درد و ناراحتی کنید. بریج دندان پس از التیام یافتن دهان نباید دردناک یا ناراحت کننده باشد.
به جای بریج دندان از چه روش‌های دیگری می‌توان استفاده کرد؟
دندان مصنوعی متحرک یا دندان مصنوعی تکه‌ای جایگزین اصلی بریج دندان است؛ دندان مصنوعی متحرک را می‌توانید از دهان بیرون بیاورید و تمیز کنید. کاشت ایمپلنت دندان جایگزین دیگری برای بریج است.
