روکش دندان، یک تاج مصنوعی است که بر روی دندان آسیب دیده قرار می‌گیرد. روکش دندان انواع و اقسام مختلفی دارد که از جمله رایج‌ترین نوع آن، روکش پرسلین و سرامیک می‌باشند. روکش کردن دندان یک روش موثر برای ترمیم دندان است که در موارد متعدد آسیب‌دیدگی دندان می‌توان از آن استفاده کرد. در برخی موارد از روکش دندان به منظور بازسازی لبخند و حفظ زیبایی دندان‌ها نیز استفاده میشود که این امر موجب حفظ ظاهر طبیعی لبخند نیز میشود. از اینرو، دندانپزشک میتواند انواع گزینه‌های مختلف روکش دندان را به شما معرفی کرده و در تعیین روکش دندان مناسب که به بهترین شکل ممکن نیاز دندانی و مشکل شما را برطرف سازد، به شما کمک کند.
تاج دندان چیست؟
تاج دندان در واقع کلاهک یا روکشی به شکل دندان است که روی دندان گذاشته شده و دندان یا ایمپلنت دندانی را کاملاً دربرگرفته و احاطه میکند. در واقع روکش نوعی تاج مصنوعی می‌باشد و زمانی که حفره دندانی بزرگی، سلامتی دندان را به خطر انداخته باشد ممکن است از روکش استفاده شود. تاج دندان معمولا با چسب دندان که با نام سمان دندانپزشکی یا چسب تاج دندان نیز شناخته میشود، بر روی دندان چسبانده میشود.
کاربردهای روکش دندان
هدف اصلی استفاده از روکش دندان بازیابی استحکام، عملکرد، شکل و فرم دندان و همچنین حفظ اندازه دندان و بهبود ظاهر آن است.
روکش دندان برای موارد زیر استفاده میشود:
- برای محافظت از دندانی که ضعیف شده (برای مثال در مواردی که ساختمان دندان بر اثر پوسیدگی ضعیف شده باشد) یا ترک خورده باشد، با بازیابی استحکام و جلوگیری از شکستن دندان.
- برای جایگزینی پر کردگی قدیمی دندان که شکسته شده یا افتاده باشد.
- برای ترمیم دندانی که قبلا شکسته شده است.
- در مواردی که سایش دندان‌ها موجب از بین رفتن سطوح دندانی شده است.
- برای پوشاندن و حفاظت از دندانی که در وسعت زیاد پر شده باشد.
- برای اصلاح زیبایی مانند بستن فضاهای بین دندانی یا پوشاندن بد شکلی دندان.
- برای نگه داشتن بریج‌های دندانی در جای خود
- برای پوشاندن ایمپلنت دندان
- برای بازیابی استحکام هر دندانی که تحت درمان ریشه قرار گرفته است.
روکش دندان نه تنها از جنبه زیبایی موجب بهبود ظاهر دندان میشود، بلکه میتواند از دندان در برابر سایش و خرابی بیشتر نیز محافظت کند. در برخی موارد که یک دندان به طور کامل از دست رفته باشد، فضای خالی ناشی از نبود دندان موجب میشود تا سایر دندان‌های اطراف به سمت این فضای خالی یا شکاف حرکت کرده، جابجا شده و یا بچرخند که این امر نهایتا موجب بروز انواع مشکلات بایت (مال اکلوژن) شده و میتواند تأثیر منفی بر رژیم غذایی فرد داشته باشد. همچنین، این امر میتواند منجر به تحلیل روی استخوان فک و بروز اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) شود. از اینرو، توصیه میشود در موارد از دست دادن دندان و ایجاد شکاف و فضای خالی، حتما با گزینه‌هایی نظیر ایمپلنت و تاج دندانی بنا به صلاحدید دندانپزشک، به دنبال جایگزینی دندان از دست رفته باشید.
انواع روکش دندان
انواع روکش‌های دندان عبارتند از:
روکش‌های دائمی
روکش‌های دندان ماندگاری زیادی دارند و معمولا از جنس پرسلین یا سرامیک، رزین و فلز ساخته می‌شوند.
روکش‌های موقتی
روکش یا تاج موقت همانطور که از نامش پیداست، روکشی است که تنها برای مدت کوتاهی بر روی دندان باقی می‌ماند. دندانپزشک این نوع روکش را با چسبی که به راحتی قابل جدا شدن بوده بر روی دندان قرار میدهد و به همین دلیل این نوع روکش به اندازه روکش یا تاج دائمی قوی نخواهد بود. از این روکش موقت در طول مدتی که منتظر ساخت و آماده شدن روکش دائمی خود هستید استفاده میشود. سپس بعد از آماده شدن روکش دائمی، جایگزین روکش موقت خواهد شد.
روکش یک روزه
شما می‌توانید در عرض یک جلسه ویزیت، روکش دندانی دریافت کنید. در برخی از مطب‌های دندانپزشکی خدمات نصب روکش یک روزه به کمک تکنولوژی طراحی کامپیوتری (CAD/CAM) انجام میشود. از اینرو، روکش دندان یک روزه از جنس سرامیک بوده و همانجا در مطب دندانپزشکی طراحی میشود.
ترمیم غیر مستقیم آنلِه (Onlay) یا روکش 3/4
برخی از انواع روکش‌های دندان تنها قسمتی یا بخشی از دندان را می‌پوشانند. از اینرو، اگر به روکش کامل دندان نیاز نداشته باشید، دندانپزشک ممکن است روکش آنلِه (Onlay) یا روکش 3/4 را به شما پیشنهاد دهد.
مزیتی که آنلِه (Onlay) نسبت به روکش کامل دارد این است که نوعی ترمیم محافظه کارانه‌تر بوده و برای نصب تنها به برداشته شدن نواحی آسیب دیده دندان نیاز دارد. از اینرو، استفاده از این نوع روکش موجب حفظ بیشتر ساختار طبیعی دندان شده و نیاز به اقدامات مضاعف برای درمان را کاهش میدهد.
جنس روکش‌های دندان
انواع اصلی جنس روکش‌های مورد استفاده در دندانپزشکی عبارتند از:
روکش تمام فلزی
واژه تمام فلزی به این معناست که کل روکش از جنس فلز ساخته شده است. در ساخت روکش فلزی از آلیاژهای طلا، پلاتین، کروم، نیکل، نقره یا پالادیوم استفاده میشود. به دلیل ساختار تمام فلزی، این نوع روکش بسیار محکم بوده و مقاومت بالایی دارد. از آنجایی که می‌توان روکش‌های فلزی را در یک لایه بسیار نازک و بدون از دست رفتن خواص جامد و مقاومتی فلز تولید کرد، روکش فلزی به نسبت سایر نوع روکش‌های دندان به هسته مرکزی کمتری برای ایجاد حداکثر استحکام، ماندگاری و محافظت نیاز دارند. این روکش به ندرت شکسته یا لب پر میشود و باعث فرسایش دندان‌های مقابل نمی‌شود.
روکش فلزی به خوبی با دندان پیوند خورده و در برابر نیروی حاصل از گاز گرفتن و جویدن مواد غذایی به راحتی مقاومت میکند. این روکش به دلیل ساختار تک بخشی یا یک تکه خود استحکام و دوام بالایی نیز دارد. روکش فلزی زیست سازگار بوده اما به دلیل رنگ متالیک خود از جنبه زیبایی طبیعی دیده نمی‌شوند. با این حال، روکش فلزی گزینه مناسبی برای دندان‌های آسیاب (دندان‌های خارج از دید) هستند. همچنین در مواردی که فرد دندان قروچه شدید دارد نیز این نوع روکش بسیار مناسب است.
روکش فلزی از فلزات خالص (حتی طلا) ساخته نمی‌شود، چرا که در اینصورت خواص فیزیکی ایده‌آل مورد نیاز استفاده در محیط دهان را نخواهد داشت. از اینرو، روکش فلزی با استفاده از انواع خاصی از آلیاژهای فلزی ساخته میشود که اساساً ترکیبی از مواد مختلف است. این آلیاژ از ترکیب دو یا چند فلز خالص (“عنصر فلزی”) با یکدیگر برای ایجاد فلزی جدید، ساخته میشود. آلیاژها از این نظر مفید هستند که ویژگی‌های مورد نیاز استفاده در دندان را داشته و از نظر شیمیایی پایدارتر بوده و دارای خواص برتری نسبت به عناصر فلز خالص هستند. از اینرو، استحکام و مقاومت بیشتری در برابر خوردگی و سایش خواهند داشت.
روکش تمام سرامیکی یا تمام پرسلن
واژه تمام سرامیکی به این معناست که کل روکش از سرامیک ساخته شده است. به روکش‌های تمام سرامیکی گاها روکش تمام پرسلن نیز گفته میشود. واژه تمام سرامیکی شامل انواع روکش‌های سرامیکی میشود اما واژه تمام پرسلن شامل انواع روکش‌های سرامیکی میشود که منحصرا از پرسلن (چینی- نوعی سرامیک) ساخته شده‌اند.
روکش تمام سرامیکی ظاهری طبیعی و تطابق رنگی بسیار بالایی با دندان طبیعی ایجاد میکند. این روکش قابلیت انعکاس نور بالایی دارد. هدف از ساخت روکش سرامیکی ایجاد روکشی سبک با نهایت تطابق با دندان طبیعی است.
یکی از معایب روکش‌های سرامیکی این است که نسبت به روکش‌های فلزی و رزینی، دندان‌های مقابل را بیشتر فرسوده میکنند. از طرفی برای جایگذاری این روکش نسبت بیشتری نیز باید از دندان تراشیده شود. خطر عمده روکش‌های تمام سرامیکی این است که احتمال شکستگی بالایی داشته که این امر در صورت عدم درمان مناسب توسط جراح دندان میتواند منجر به عفونت و شکست پروسه روکش گذاری شود.
انواع مختلف روکش‌های سرامیکی عبارتند از:
روکش‌های سرامیکی فلدسپاتیک
روکش سرامیکی فلدسپاتیک جزو روکش‌های سرامیکی سنتی و استانداردی هستند که سالیان سال از آنها برای ساخت روکش استفاده شده است. این ماده درخشان ظاهر بسیار شفاف و طبیعی ارائه میدهد. این روکش را می‌توان مستقیماً به سطح دندان طبیعی چسباند یا آن را بر روی هسته از پیش ساخته شده قرار داد.
روکش دندان زیرکونیا
روکش زیرکونیا (زیرکونیوم) از جمله سفت‌ترین و محکم‌ترین نوع روکش‌های سرامیکی موجود هستند. زیرکونیا نوعی کریستال بوده و با دوام و تخریب ناپذیری بالای خود، مقاومت بسیار بالایی در برابر نیروی حاصل از گاز زدن و جویدن مواد غذایی دارد. این روکش شباهت زیادی به دندان طبیعی دارد اما به نسبت روکش سرامیکی قابلیت انعکاس نور را ندارد. زیرکونیا ماده سفت و سختی بوده و به همین دلیل تراش این روکش قبل از چسبانده شدن تقریبا غیر ممکن است. همچنین، ممکن است خطر ساییدگی دندان‌ها با استفاده از این نوع روکش بیشتر شود.
روکش زیرکونیا دارای دو نوع است: روکش زیرکونیای جامد و روکشی که تنها هسته آن از جنس زیرکونیا است.
- روکش زیرکونیای جامد تماماً از زیرکونیا ساخته شده و توسط دستگاه طراحی کامپیوتری CAD/CAM ساخته میشود. از جمله مزایای این روکش می‌توان به محکم بودن، ماندگاری بالا و عدم نیاز به تراش زیاد دندان اشاره کرد. این روکش کمترین میزان خاصیت انعکاس نور را داشته و به همین دلیل مطابقت کمتری با رنگ دندان طبیعی دارد.
- در این نوع روکش تنها در قسمت هسته مرکزی از زیرکونیا برای ساخت استفاده میشود و سپس لایه شفاف سرامیکی بر روی روکش قرار می‌گیرد. این نوع روکش مقاومت زیرکونیای جامد را نداشته اما به دلیل خاصیت انعکاس نور بالا مطابقت زیادی با رنگ دندان طبیعی دارد. با این حال، از آنجایی که روکش با هسته زیرکونیا مات بوده و شفافیت روکش تمام سرامیک را ندارد، مثل دندان طبیعی دیده نمی‌شود.
روکش آلومینیومی
روکش آلومینیومی عمدتاً از مواد پرسیلنی “آلومینا” ساخته میشود. برخلاف روکش دندان زیرکونیا، این ماده پر منفذتر بوده و این امر باعث ایجاد پیوند قوی بین روکش و دندان شده و چسبندگی بسیار قوی ایجاد میکند. این نوع روکش از جمله زیباترین نوع روکش‌ها نیز محسوب میشود، چرا که به دلیل داشتن خواص انعکاس نور شفاف بوده و شباهت بالایی با دندان طبیعی دارند. روکش‌های امپرس، ایمکس و پروسرا سه نوع مختلف از روکش‌های آلومینیومی هستند که در ادامه مقاله آنها را بررسی خواهیم کرد.
روکش پروسرا
روکش پروسرا یک نوع روکش دو جزئی است که قسمت داخلی آن به صورت سفارشی بر روی یک دستگاه CAD/CAM (طراحی کامپیوتری) از سرامیک کنگره‌دار ساخته شده و سپس یک لایه پرسلن فیلدسپاتیک بر روی آن چسبانده میشود تا از حیث زیبایی نیز شفافیت خوبی داشته باشد. این نوع روکش بسیار قوی و مقاوم است.
روکش‌های امپرس
روکش امپرس بیش از اینکه شبیه به پرسلن باشد، به شیشه شباهت بالایی دارد. برخلاف روکش‌های سرامیکی فلدسپاتیک معمولی که پخته می‌شوند، روکش امپرس به صورت ریخته‌گری تولید شده و تناسب دقیق‌تری با قالب دارد. این نوع روکش منحصرا و به کمک سیستم در آزمایشگاه دندانپزشکی ساخته میشود. هسته مرکزی این روکش از جنس سرامیک فشرده با استحکام متوسط ساخته شده و سپس لایه شیشه‌ای قابل تنظیم بر روی سطح بیرونی آن قرار می‌گیرد.
روکش ایمکس (روكش‌هاى E-Max)
روکش ایمکس از جنس تمام سرامیک بر پایه شیشه از جنس لیتیوم دیسیلیکات ساخته شده که استحکام، شفافیت و دوام بسیار بالایی دارد. این روکش زیست سازگار بوده و مدت فرسایش طولانی مدتی شبیه به مینای طبیعی خود دندان دارد. این روکش بسیار مقاوم بوده و میتواند به راحتی در برابر نیروی حاصل از گاز زدن و جویدن مقاومت کند. روکش ایمکس میتواند به کمک تکنولوژی کامپیوتری CAD/CAM یا در لابراتوار دندانپزشکی ساخته شود.
روکش سرامیک متصل به فلز
روکش سرامیک متصل به فلز به عنوان روکش پی اف ام (PFM) یا وی ام کی (VMK) نیز شناخته میشود. روکش سرامیک متصل به فلز یا همان PFM از دو بخش تشکیل شده است. هسته این روکش از جنس فلز است. این قسمت که به آن زیر ساختار روکش نیز گفته میشود، روی دندان قرار گرفته و به دندان طبیعی چسبانده میشود. سپس بخش پرسلنی (که نوعی سرامیک است) روی این لایه سوار شده و به پایه فلزی روکش متصل میشود تا فرم و رنگ روکش با دندان طبیعی مطابقت داشته باشد.
روکش سرامیک متصل به فلز به دلیل استحکام و زیبایی بالا، گزینه مناسبی برای دندان‌های جلویی یا عقبی است. این نوع روکش بعد از روکش تمام فلزی ماندگاری طولانی مدتی دارد. هسته مرکزی این روکش فلزی بوده و به همین دلیل علاوه بر استحکام و دوام بالا برای نصب شدن نیز گزینه راحتی است.
لایه سرامیکی فوقانی این روکش نیز به دلیل رنگ و شکل مطلوب، مطابقت زیادی با دندان طبیعی ایجاد میکند. این نوع روکش همچنین دارای خواص زیست سازگاری بسیار عالی نیز می‌باشد.
در کنار روکش تمام سرامیکی، روکش PFM یا همان روکش سرامیک متصل به فلز نیز مطابقت و شباهت زیادی به دندان طبیعی دارد. اما با این حال تفاوت‌هایی نیز بین این دو گزینه وجود دارد. روکش PFM تقریباً غیر شفاف بوده اما روکش تمام سرامیکی قابلیت انعکاس نور را داشته و به همین دلیل زیباتر و طبیعی تر دیده می‌شوند.
یکی از معایب دیگر روکش‌های PFM این است که به مرور زمان و به خصوص در مواردی که لثه دچار عقب رفتگی میشود، لایه فلزی زیرین به صورت یک خط تیره دیده میشود. نوع پرسلن مورد استفاده در این نوع روکش نیز کاملا ساینده بوده و میتواند موجب فرسودگی دندان‌ها شود. بیشترین خطری که در رابطه با روکش سرامیک متصل به فلز وجود دارد احتمال شکستگی لایه سرامیکی است که در صورت عدم مراجعه به دندانپزشک این مشکل میتواند منجر به عفونت و حتی شکست روند روکش‌گذاری شود.
روکش استیل ضدزنگ
برای دندان‌های افراد بزرگسال، از روکش استیل ضد زنگ از پیش ساخته عمدتاً به عنوان یک روکش موقت برای محافظت از دندان تا زمان آماده شدن روکش دائمی استفاده میشود. با این حال، از روکش استیل ضد زنگ معمولا برای دندان‌های شیری در کودکان نیز استفاده میشود تا با پوشاندن کامل دندان از پوسیدگی بیشتر دندان جلوگیری شود. با افتادن طبیعی دندان شیری نیز روکش همراه با دندان خارج میشود. روکش استیل ضد زنگ به دلیل هزینه کم و راحتی نصب گزینه مناسبی برای درمان دندان کودکان محسوب میشود.
روکش تمام رزین
واژه تمام رزینی به این معناست که کل روکش از جنس ماده رزین ساخته شده است. روکش تمام رزین که به آنها روکش‌های رزین کامپوزیت هم گفته میشود، از مواد کامپوزیت رزین ساخته می‌شوند که ترکیبی از مواد پلاستیکی بوده و مطابقت بالایی با رنگ دندان طبیعی دارند. رزین دی اکسید سیلیکون، رزین پلی متیل متاکریلات، یا رزین پلیمری اکریلیک (که به روکش‌های از این جنس روکش اکریلیک رزین هم گفته میشود) از جمله رزین‌های رایج مورد استفاده در ساخت این نوع روکش‌های دندان هستند.
از روکش‌های رزینی به عنوان روکش موقت برای محافظت از دندان یا پر کردگی دندان تا زمان ساخت روکش دائمی استفاده میشود. این نوع روکش فاقد آلیاژ فلزی بوده و جایگزین مناسبی برای روکش استیل ضد زنگ است که می‌توان آنها را در چندین رنگ مخلوط کرد تا با رنگ طبیعی دندان مطابقت داشته باشند. این گزینه از حیث زیبایی شناسی نیز محبوب‌تر از سایر روکش‌های دندان است.
به این دلیل از روکش رزینی به عنوان روکش موقت استفاده میشود که به راحتی قابل فرسایش بوده و در برابر فشار و نیروی حاصل از گاز زدن و جویدن مواد غذایی مقاومت بالایی ندارد. این نوع روکش به طور کلی آسیب پذیری بالایی داشته و به همین دلیل نمی‌توان از آن به عنوان گزینه دائمی استفاده کرد. در صورت استفاده از روکش رزینی به عنوان روکش دائمی نیز نیاز به تراشیدن بخش عمده دندان وجود دارد که این امر موجب میشود روکش رزینی گزینه مناسبی برای این کار نباشد. از طرفی اما روکش رزینی گزینه ارزان‌تری نسبت به بقیه بوده و استفاده از آن در دندان‌های جلویی راحتی بیشتری برای فرد دارد.
روکش رزینی برای ترمیم دندان‌های جلویی مناسب بوده و همچنین گزینه مناسبی برای استفاده در پر کردگی مستقیم دندان هستند؛ چرا که کل سطح دندان را احاطه کرده و به محافظت و حفظ استحکام دندان کمک میکنند.
مقایسه انواع روکش‌ها
| نوع روکش | مزایا | معایب | |
| روکش تمام فلزی
|
بسیار مقاوم در مقابل فشار و ضرب، اگر به درستی از آنها مراقبت شود ماندگاری طولانی مدتی دارند، برای جایگذاری آنها، نسبت کمتری از دندان طبیعی شما باید برداشته شود، روند فرسودگی کندی دارند، دقیقا مانند مینای طبیعی دندان است، برای ترمیم دندان خلفی (دندان‌های عقبی) مخصوصا مولر دوم (دندان های آسیاب بزرگ) بسیار مناسب هستند.
|
از حیث زیبایی ظاهری ضعیف هستند و کاملا شبیه دندان طبیعی نیستند. روکش‌هایی که دارای آلیاژ فلزی هستند ممکن است در برخی از افراد موجب بروز واکنش آلرژیک یا حتی تورم شوند.
|
|
| روکش تمام سرامیکی/تمام پرسلن
|
روکش‌های تمام سرامیکی یا تمام پرسلن بهترین و طبیعی‌ترین ظاهر را دارند. این نوع روکش‌ها از نظر شکل، اندازه و رنگ مطابقت بالایی با دندان‌های طبیعی اطراف خود دارند. این نوع روکش بهترین گزینه برای ترمیم دندان‌های جلویی بوده و زیست سازگار هستند به این معنی که از آلیاژ فلزی در آنها استفاده نشده و به همین دلیل فاقد سم هستند. |
به اندازه روکش فلزی مقاوم نبوده و برای ماندگاری طولانی مدت باید مراقبت درستی از آنها داشته باشید. در صورتی که عادت به دندان قروچه کردن داشته باشید باید از محافظ دندان استفاده کنید. هزینه بیشتری نسبت به روکش‌های فلزی دارند. |
|
| روکش استیل ضد زنگ |
هزینه درمانی مقرون به صرفه، نگهداری و مراقبت آسانی دارند و تنها به مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم نیاز دارد. در مواردی که دندان به شدت پوسیده باشد گزینه درمانی بهتری نسبت به روکش فلزی هستند. |
ممکن است امکان مهر و موم و بسته شدن کامل حاشیه اطراف روکش وجود نداشته باشد که این امر میتواند موجب تجمع باکتری در این محل و پوسیدگی و عفونت دندان شود. | |
| روکش تمام رزین | ارزانتر از سایر روکش‌های دندانی هستند.
روکش تمام رزین از نظر زیبایی شناسی هم جذاب هستند چرا که مطابقت بالایی با ظاهر و رنگ دندان طبیعی دارند. این نوع روکش بدون آلیاژ فلزی بوده و موجب بروز حساسیت نمی‌شود. |
به راحتی دچار فرسودگی می‌شوند. مقاومت خوبی در برابر فشار حاصل از گاز گرفتن و جویدن مواد غذایی ندارند. | |
پروسه روکش کردن دندان
معمولا برای آماده شدن جهت دریافت روکش دندان باید ۲ جلسه به مطب دندانپزشک مراجعه کنید. گاها در برخی موارد، ممکن است امکان ساخته شدن روکش دندان در مطب دندانپزشک نیز وجود داشته باشد.
اولین جلسه ویزیت
در اولین ویزیت، دندانی که روکش دریافت خواهد کرد معاینه شده و آماده سازی میشود. عکسبرداری با اشعه ایکس از این دندان و استخوان اطراف آن گرفته میشود. در صورتی که مشکلات زیر وجود داشته باشند، دندانپزشک باید قبل از روکش کردن درمان ریشه دندان یا عصب کشی را انجام دهد:
- پوسیدگی دندان
- احتمال عفونت
- آسیب دیدگی پالپ دندان
پالپ به بافت نرم داخل دندان گفته میشود که حاوی عروق خونی، عصب‌ها و بافت همبند است. دندانی که قرار است روکش شود، طی فرآیند آماده سازی تراشیده میشود تا فضای کافی برای اضافه شدن روکش ایجاد شود. مقدار تراش مورد نیاز به نوع روکش دریافتی بستگی دارد. روکش تمام فلزی نازک بوده و حین جایگذاری آن به اندازه مواردی که از روکش پرسلن یا سرامیک متصل به فلز استفاده میشود، به تراش دندان نیاز نیست. اگر بخش عمده‌ای از دندان شما به دلیل پوسیدگی از بین رفته باشد، با استفاده از مواد پر کننده دندان ساختار کافی برای سوار شدن روکش ایجاد میشود.
پس از تراش و تغییر شکل دندان، با استفاده از نوعی خمیر از دندان قالب گیری میشود. همچنین از دندان‌های بالایی و زیرین دندانی که روکش خواهد شد نیز قالب گرفته میشود. این امر به این دلیل انجام میشود که روکش تهیه شده تاثیری بر نوع بایت (الگوی برهم آیی) دندان‌های شما نداشته باشد.
سپس این قالب برای ساخت روکش به آزمایشگاه فرستاده میشود. روکش در عرض ۲ الی ۳ هفته آماده شده و به مطب ارائه میشود. در طول مدتی که منتظر ساخته شدن روکش دائمی خود هستید، دندانپزشک از روکش موقت برای پوشاندن و محافظت از دندان شما استفاده میکند.
ویزیت دوم
در ویزیت دوم، روکش دائمی نصب میشود. ابتدا روکش موقت برداشته شده و تناسب رنگ و سایز روکش دائمی بررسی میشود. اگر تمامی این موارد بدون مشکل باشد، بی‌حسی موضعی اعمال شده و روکش دائمی در جای خود چسبانده میشود.
روکش یک روزه
در صورتی که تجهیزات لازم در مطب دندانپزشک شما مهیا باشد این امکان وجود دارد که حتی روکش دندان در مطب ساخته شود. در اینصورت پروسه روکش کردن دندان به شکل سنتی انجام میشود. در مرحله اول پوسیدگی دندان و سطح دندان به منظور ایجاد سطح مناسب سوار شدن روکش، تراشیده میشود. سپس مرحله ساخت روکش که کمی متفاوت است، شروع میشود. از اینرو، محیط داخلی دهان بوسیله دستگاه اسکنر، اسکن میشود. به کمک نرم افزار کامپیوتری، مدل ۳ بعدی از دندان ساخته میشود. سپس این طرح دیجیتالی به دستگاه دیگری فرستاده شده و بر روی یک بلوک سرامیکی حک میشود که به این روش ساخت روکش دندان با استفاده از تکنولوژی CAD/CAM گفته میشود. سپس در عرض کمتر از ۱۵ دقیقه، روکش دندان آماده نصب خواهد بود.
مراقبت از روکش دندان
مراقبت صحیح از روکش بعد از جایگذاری، امری است که از اهمیت بالایی برخوردار است. مراقبت صحیح از روکش دندان میتواند موجب افزایش ماندگاری آن شود.
چندین نکته مفید در رابطه با مراقبت از روکش دندان عبارتند از:
- طرز صحیح مسواک زدن را تمرین کنید. روزانه باید ۲ مرتبه مسواک بزنید. اگر دندان شما دچار حساسیت شده استفاده از خمیر دندان‌های ضد حساسیت میتواند کمک کند.
- استفاده روزانه از نخ دندان هم میتواند به حفظ سلامتی دندان‌ها کمک کند.
- از مصرف مواد غذایی سفت بپرهیزید. جویدن یخ یا مواد غذایی سفت بویژه در مواردی که روکش پرسلن دارید، میتواند موجب ترک خوردن روکش دندان شود.
- اگر در طول روز و بویژه شب‌ها عادت به دندان قروچه کردن دارید باید از محافظ برای روکش و دندان خود استفاده کنید.
نحوه مراقبت از روکش دندان موقت
شما باید نسبت به روکش موقت دندان به طور ملایم رفتار کنید؛ چرا که چسب این نوع روکش موقت تنها به اندازه استفاده موقت اعمال شده است. شما می‌توانید طبق روال روزانه مسواک بزنید اما باید این کار را به آرامی و با نهایت ملایمت انجام دهید. در مورد استفاده از نخ دندان هم باید نخ را از کناره دندان بیرون بکشید، چرا که برگرداندن نخ به سمت بالا میتواند موجب خارج کردن روکش از جای خود شود.
اگر چنانچه در حین مدت زمانی که منتظر آماده شدن روکش دائمی خود هستید، روکش موقت دندان شما از جای خود خارج شود یا بشکند، باید به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا مجددا آن را چسانده یا در صورت نیاز از روکش موقت جدیدی استفاده کند.
مشکلات و عوارض احتمالی ناشی از داشتن روکش دندان
روکش دندان میتواند راه حل بسیار کاربردی و مفیدی برای مشکلات متعدد دندان باشد اما گاها مشکلات و عوارض احتمالی ناشی از داشتن روکش دندان وجود دارند که ممکن است بعد از نصب روکش دندان با آنها مواجه شوید:
-
حساسیت دندانی
حساسیت دندان نسبت به گرما و سرما در دندان‌هایی که روکش شده‌اند، امر متداول و شایعی نیست. با این حال، اگر دندان شما حین گاز گرفتن مواد غذایی نسبت به فشار وارده حساس باشد، ممکن است روکش دندان شما بدرستی روی دندان سوار نشده باشد. از اینرو، باید با دندانپزشک خودتان درباره احتمال تغییر محل قرارگیری روکش یا متناسب سازی سطح بالایی روکش صحبت کنید.
-
ترک برداشتن یا لب پر شدن روکش
برخی از انواع روکش‌ها بویژه روکش‌های تمام پرسلن در برابر ترک خوردگی و لب پر شدگی آسیب پذیری بیشتری دارند. دندانپزشک شما احتمالا بتواند لب پر شدگی‌های جزئی را ترمیم کند. احتمال شکستگی نیز در روکش‌های سرامیکی متصل به فلز نیز وجود دارد که این امر موجب میشود پایه فلزی روکش در معرض دید قرار بگیرد. در این حالت اگر پایه فلزی سالم باشد، این احتمال وجود دارد که لب پر شدگی روکش نیازی به ترمیم نداشته باشد.
-
افتادن یا شل شدگی روکش دندان
اگر از سیمان یا چسب دندانپزشکی به مقدار کافی در چسباندن روکش استفاده نشده باشد، این امکان وجود دارد که روکش دندان شما شل شده یا حتی بیفتد. اگر احساس کردید که روکش دندان شما شل یا لق شده سریعا به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
-
واکنش آلرژیک نسبت به روکش
این مورد چندان شایع نیست، اما ممکن است برخی از افراد نسبت به فلز موجود در روکش دندانی واکنش آلرژیک داشته باشند.
-
بیماری لثه
اگر احساس کردید که لثه اطراف روکش دندان شما تحریک شده یا دچار زخم شده و خونریزی دارد، ممکن است دچار التهاب لثه یا بیماری لثه شده باشید.
ماندگاری روکش دندان چقدر است؟
ماندگاری یا طول عمر روکش دندان معمولا بین ۵ الی ۱۵ سال متغیر است. برخی از انواع روکش‌ها نسبت به بقیه محکم‌تر بوده و طبیعتا دوام بیشتری دارند. برای مثال طی تحقیقی که در سال ۲۰۱۶ انجام شد، مشخص شد که روکش‌های دندانی زیرکونیا یکپارچه کمترین احتمال شکسته شدن یا ترک خوردن را دارند.
منظور از روکش یکپارچه، روکش دندانی ساخته شده از یک قطعه جامد و از جنس موادی مانند زیرکونیا است. با این حال، محققین از انواع مدل‌های روکش دندانی طی این تحقیق استفاده کرده و همچنین توصیه میکنند که نحوه قرارگیری روکش و سایر عوامل نیز میتوانند در ماندگاری روکش دندان تاثیر بسزایی داشته باشند.
به طور کلی می‌توان گفت که روکش طلا و پرسلن متصل به فلز نسبت به بقیه انواع روکش‌های دندانی ماندگاری بیشتری دارند. از اینرو، روکش‌های تمام سرامیکی و تمام پرسلن با اینکه ممکن است طبیعی‌تر دیده شوند، اما معمولا ماندگاری نسخه فلزی یا پرسلن متصل به فلز را ندارند. روکش‌های تمام رزین نیز سریع‌تر از بقیه تخریب می‌شوند. اما در صورت مراقبت صحیح، روکش دندانی میتواند تا سال‌ها ماندگاری داشته باشد.
قیمت روکش دندان چقدر است؟
قیمت روکش دندان بسته به محل زندگی شما و نوع یا جنس روکشی که انتخاب می‌کنید، میتواند متغیر باشد. برای مثال، روکش‌های پرسلن معمولاً گران‌تر از روکش‌های طلا هستند که این نوع روکش‌ها هم معمولا نسبت به روکش فلزی و پرسلن متصل به فلز گران‌تر هستند.
پرسش‌های متداول
آیا امکان روکش کردن دندان بدون عصب کشی یا درمان ریشه دندان وجود دارد؟
از حیث عملی، همیشه هم قبل از روکش کردن دندان نیاز به عصب کشی یا درمان ریشه دندان نیست و این امر به وضعیت دندان‌های شما بستگی خواهد داشت.
فرق روکش با ونیر دندان چیست؟
ونیر تنها به سطح جلویی دندان چسبانده می‌شوند، در حالی که روکش کل دندان را می‌پوشاند.
آیا امکان پوسیدگی دندان در زیر روکش وجود دارد؟
با اینکه روکش دندان ماندگاری مادام العمری ندارد اما گاها برخی از بیماران تصور میکنند که با نصب روکش دیگر نیازی نیست نگران پوسیدگی دندان در زیر روکش باشند اما باید بدانید که متأسفانه امکان ایجاد پوسیدگی و حفره دندانی در زیر روکش دندان وجود دارد.
روکش دندان برای چه سنی مناسب است؟
روکش دندان به دلایل اصلاح زیبایی، نباید قبل از دوره اتمام بلوغ و تکمیل رشد دندان یعنی قبل از ۱۷ الی ۱۸ سالگی انجام شود.
آیا روکش کردن دندان درد دارد؟
اکثریت افراد نگران تجربه درد حین درمان‌های دندانپزشکی را دارند و این امر در مورد روکش کردن دندان نیز صدق میکند. اما باید بدانید روند روکش کردن دندان از اولین ویزیت تا آخرین ویزیت تقریباً بدون درد خواهد بود چرا که دندان شما در تمام طول این پروسه بی حس میشود.
نصب روکش دندان چقدر طول می‌کشد؟
تکمیل فرآیند جایگذاری روکش دندان معمولا ۲۰ الی ۳۰ دقیقه زمان می‌برد. به محض اتمام روکش گذاری می‌توانید مطب را ترک کنید.
چند بار می‌توان یک روکش دندان را تعویض کرد؟
اگر مشکل خاص و پوسیدگی دندانی زیر روکش وجود نداشته باشد، می‌توانید روکش دندان را هر چند بار که خواستید تعویض کنید. از اینرو، دندانپزشک میتواند براحتی روکش را بدون آسیب زدن به ساختار دندانی زیرین خارج کرده و روکش دندان جدید را جایگزین روکش قبلی کند.
