ایمپلنت دندان یکی از موفقیت‌آمیزترین و بادوام‌ترین گزینه‌ها برای جایگزینی دندان‌های غائب است. با این حال کاشت ایمپلنت دندان نیز مانند هر درمان دیگری با خطرها و عوارض احتمالی مانند شکستن ایمپلنت همراه است. دندان ایمپلنت بنا به دلایل مختلفی مانند آسیب دیدن در سانحه، وارد شدن ضربه و نیروی شدید یا جایگذاری نامناسب می‌شکند. منظور از «شکستن ایمپلنت دندان» در این مقاله شکستن یا آسیب دیدن هر یکی از قطعات ایمپلنت، شامل اباتمنت، روکش یا ایمپلنت، است. شکستن ایمپلنت باعث ناراحتی می‌شود، جویدن و گفتار بیمار را مختل می‌کند و اگر درمان نشود، حتی می‌تواند به عفونت منجر شود. بنابراین ضروری است که از نشانه‌های شکستن ایمپلنت و روش‌های درمانش اطلاع داشته باشید.
نشانه‌های شکستن ایمپلنت دندان چیست؟
نشانه‌های شکستن ایمپلنت دندان متغیر است و به شدت و محل شکستگی بستگی دارد. علائم شایع شکستن ایمپلنت عبارت است از:
- احساس درد یا ناراحتی: اگر در ناحیه دور ایمپلنت احساس درد یا ناراحتی کردید، این درد می‌تواند نشانه شکستن ایمپلنت باشد. درد مداوم یا متناوب است و گاهی با ورم یا حساسیت به لمس همراه است.
- لق شدن و تکان خوردن: لق شدن یا تکان خوردن ایمپلنت در اثر لمس کردن علامت شکستن یا پس زدن ایمپلنت است. ایمپلنت دندان محکم نباید در هیچ جهتی حرکت کند یا تکان بخورد. بنابراین هر گونه نشانه جابه‌جا شدن بیانگر وجود مشکلی در ارتباط با ایمپلنت است.
- ورم یا التهاب: ورم یا التهاب دور ایمپلنت یکی از نشانه‌های عفونت یا شکستن ایمپلنت است. عفونت باعث لق شدن ایمپلنت می‌شود و به عوارض دیگر دامن می‌زند.
- مشکل در جویدن یا گاز زدن غذا: به سختی جویدن یا گاز زدن غذا می‌تواند نتیجه شکستن ایمپلنت باشد. ایمپلنت شکسته باعث احساس ناراحتی و مشکل در جویدن یا گاز زدن می‌شود و احساس فشار یا ناراحتی را ایجاد می‌کند.
- مشخص شدن فلز: دیده شدن اباتمنت یا پست ایمپلنت نشانه شکستن ایمپلنت است. بافت لثه باید کاملاً ایمپلنت را بپوشاند. بنابراین مشخص شدن فلز نشان‌دهنده وجود مشکلی مرتبط با ایمپلنت است.
اقدامات زیر را تا زمان مراجعه به پزشک انجام بدهید:
علت شکستن ایمپلنت دندان چیست؟
روکش (بخش فوقانی دندان ایمپلنت) و اباتمنت (متصل‌کننده) دو بخش از ایمپلنت هستند که از بقیه قطعات ایمپلنت آسیب پذیرتر هستند. هر چند عمر روکش ایمپلنت می‌تواند بیش از 15 سال باشد، روکش زیرکونیا یا سرامیکی ممکن است در اثر سانحه یا رعایت نکردن بهداشت بشکند. دلایل شایع شکستن دندان ایمپلنت را در این بخش توضیح می‌دهیم.
وارد شدن ضربه و نیروی شدید
ایمپلنت دندان به گونه‌ای طراحی می‌شود که بتواند نیروهای معمول جویدن و گاز زدن را تحمل کند. با این حال نیروی شدید ناشی از عادت‌ها یا کارهایی مانند دندان قروچه یا روی هم فشار دادن دندان‌ها، گاز زدن اشیای سخت یا آسیب دیدن صورت باعث شکستن ایمپلنت می‌شود.
کافی نبودن تراکم استخوان
استحکام و پایداری ایمپلنت دندان به بافت استخوان اطرافش بستگی دارد. اگر کیفیت استخوان مناسب نباشد، ایمپلنت به خوبی به استخوان جوش نمی‌خورد و لق می‌شود. ایمپلنت لق هم به آسانی می‌شکند.
جایگذاری نامناسب
کاشت مناسب ایمپلنت لازمه موفقیت ایمپلنت در بلندمدت است. اگر ایمپلنت به خوبی جایگذاری نشده باشد، ناپایدار و شل می‌شود و در نهایت می‌شکند.
کیفیت پایین ایمپلنت
کیفیت پایین ایمپلنت یا نقص در تولید ایمپلنت در موارد نادر موجب شکستن ایمپلنت می‌شود.
عفونت
عفونت دور ایمپلنت زمینه‌ساز تحلیل استخوان می‌شود که به نوبه خود ناپایداری و شکستن ایمپلنت را به دنبال دارد.
روش‌های ترمیم ایمپلنت شکسته
درمان شکستن دندان ایمپلنت به شدت آسیب دیدگی بستگی دارد. ایمپلنت در بعضی موارد قابل ترمیم است، اما گاهی چاره‌ای جز درآوردن و تعویض ایمپلنت وجود ندارد. روش‌های رایج برای ترمیم و درمان ایمپلنت شکسته را در این بخش شرح می‌دهیم.
ترمیم
اگر روکش ایمپلنت ترک یا آسیب دیدگی جزئی داشته باشد، می‌توان روکش را با اضافه کردن سیمان دندانپزشکی یا استفاده از مواد باندینگ روی بخش ترک‌خورده ترمیم کرد. دندانپزشک ترمیم روکش را با استفاده از مواد باندینگ یا چسب دندانپزشکی انجام می‌دهد. دندانپزشک دور ایمپلنت را تمیز می‌کند و ماده باندینگ را روی ترک یا بخش آسیب دیده می‌زند. سپس ماده را شکل می‌دهد و پالیش می‌کند تا رنگ و شکلش مانند دندان‌های مجاور شود. ترمیم روکش عموماً سریع و ساده است و بیماران کارهای معمول روزمره‌شان را غالباً بلافاصله پس از درمان از سر می‌گیرند.
تعویض اباتمنت یا روکش
اباتمنت یا روکش آسیب دیده باید تعویض شود. اباتمنت قطعه متصل‌کننده‌ای است که روکش یا دندان مصنوعی را ثابت نگه می‌دارد. اگر اباتمنت آسیب ببیند، دندانپزشک غالباً آن را می‌پیچاند، باز می‌کند و با اباتمنت جدید عوض می‌کند. به همین ترتیب اگر روکش آسیب دیده باشد، می‌توان روکش را درآورد و با روکش جدید عوض کرد. عمل تعویض اباتمنت یا روکش نسبتاً ساده است و غالباً در یک جلسه انجام می‌شود.
درآوردن و تعویض ایمپلنت
چنانچه ایمپلنت به شدت آسیب دیده یا شکسته باشد، تنها راه‌حل درآوردن و تعویض ایمپلنت خواهد بود. دندانپزشک ابتدا ایمپلنت آسیب دیده را می‌پیچاند و درمی‌آورد یا ایمپلنت را با ابزار مخصوص از استخوان بیرون می‌کشد. پس از درآوردن ایمپلنت باید مدتی صبر کرد تا ناحیه ایمپلنت التیام پیدا کند و بعد ایمپلنت جدید را جایگذاری کرد. این فرایند چند ماه طول می‌کشد، چون استخوان به زمان نیاز دارد تا بازسازی شود و به حد کافی برای نگه داشتن ایمپلنت قوی شود. دندانپزشک ایمپلنت جدید را پس از التیام یافتن استخوان در همان محل ایمپلنت قبلی قرار می‌دهد.
مشکلات ناشی از نادیده گرفتن شکستن ایمپلنت
با نادیده گرفتن شکستن ایمپلنت و اقدام نکردن برای درمان خطرهای زیر را به جان می‌خرید:
- عفونت: ایمپلنت شکسته منفذی را برای ورود باکتری‌ها ایجاد می‌کند و زمینه‌ساز عفونت می‌شود.
- تحلیل استخوان: ایمپلنت شکسته باعث تحلیل رفتن استخوان اطرافش می‌شود. تحلیل رفتن استخوان تعویض ایمپلنت را در آینده سخت می‌کند.
- درد و ناراحتی: شکستن ایمپلنت با درد، ناراحتی و حساسیت همراه است.
- آسیب دیدن دندان‌های مجاور: ایمپلنت شکسته باعث آسیب دیدن ترمیم‌ها یا دندان‌های مجاور می‌شود.
- مشکل در جویدن و حرف زدن: ایمپلنت شکسته درست جویدن و حرف زدن را سخت می‌کند و بر کیفیت زندگی روزمره اثر می‌گذارد.
- زیبایی: دندان ایمپلنت شکسته زیبایی لبخند را خدشه‌دار می‌کند و باعث شرمساری یا نارضایتی بیمار از ظاهرش می‌شود.
بسیار مهم است که پس از شکستن ایمپلنت در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید تا از تشدید عوارض فوق و بروز آسیب‌های احتمالی بیشتر جلوگیری کنید.
چگونه می‌توان از شکستن ایمپلنت دندان پیشگیری کرد؟
با رعایت توصیه‌های زیر می‌توانید از شکستن ایمپلنت دندان جلوگیری کنید:
- در مرحله بهبود که ایمپلنت در حال جوش خوردن به فک است، فشار اضافی به ایمپلنت وارد نکنید. ایمپلنت در این مرحله باید به درستی به استخوان فک و بافت‌های اطراف جوش بخورد.
- غذاهای سفت و ترد نخورید یا از دندان‌تان به‌جای ابزار استفاده نکنید.
- یخ نجوید
- اگر شب‌ها دندان‌قروچه می‌کنید، از محافظ دهانی (نایت گارد) استفاده کنید.
دندان ایمپلنت به شرط مراقبت مناسب چند دهه یا بیشتر عمر خواهد کرد. با این حال اگر ایمپلنت، اباتمنت یا روکش ایمپلنت شکست، باید برای ترمیم یا تعویض ایمپلنت به یک دندانپزشک ماهر مراجعه کنید. به این ترتیب ظرف مدت زمانی کوتاه دوباره صاحب یک لبخند زیبا می‌شوید.
پرسش‌های پرتکرار
دوران بهبود پس از شکستن ایمپلنت دندان چقدر است؟
طول دوره بهبود شکستن ایمپلنت به شدت آسیب دیدگی و روش درمان به کاربرده شده بستگی دارد. عموماً چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد تا ناحیه ایمپلنت کاملاً التیام پیدا کند.
نرخ موفقیت تعویض ایمپلنت پس از شکستن ایمپلنت چقدر است؟
نرخ موفقیت تعویض ایمپلنت پس از شکستن ایمپلنت به عامل‌های متعددی مانند شدت آسیب دیدگی، وضعیت سلامت عمومی بیمار و تخصص و تجربه دندانپزشک انجام‌دهنده تعویض ایمپلنت بستگی دارد. درهرحال نرخ موفقیت تعویض ایمپلنت، به شرط انجام درمان مناسب و مراقبت کافی، بالاست.
ممکن است ایمپلنت حین جراحی کاشت ایمپلنت بشکند؟
شکستن ایمپلنت حین جراحی کاشت ایمپلنت اتفاق نادری است، اما احتمال رخ دادنش وجود دارد.
اگر به خوبی از دندان ایمپلنت مراقبت کنم، باز هم ممکن است بشکند؟
اگرچه با مراقبت مناسب می‌توانید از شکستن ایمپلنت جلوگیری کنید، احتمال شکستن ایمپلنت بنا به دلایل دیگر همچنان وجود دارد.
کدام یک از انواع ایمپلنت بیشتر در معرض خطر شکستگی هستند؟
احتمال شکستن ایمپلنت‌های تیتانیومی، به دلیل استحکام بالا و انعطاف‌پذیری پایین در واکنش به فشار، عموماً کمتر است. ایمپلنت‌های ساخته شده از مواد دیگر آسیب‌پذیرتر هستند.
