اگر دندان‌هایتان کج، پوسیده، بد رنگ، آسیب‌دیده یا خراب هستند، ممکن است دندان‌پزشکتان ترمیم دندان یا بازیابی آن را توصیه کند. راه‌های مختلفی برای ترمیم دندان وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
ترمیم دندان می‌تواند کارکرد طبیعی دندان را حفظ کرده و همچنین از آسیب‌های بیشتر ناشی از پوسیدگی نیز پیشگیری کند. این روش‌ها می‌توانند ظاهر دندان را نیز ترمیم کنند و از جنبه‌ی زیبایی نیز کارآمد باشند.
چه زمانی دندان باید ترمیم شود؟
در موارد زیر به ترمیم دندان نیاز دارید:
- خرابی/پوسیدگی دندان
- دندان آسیب دیده یا شکسته
- دندان از دست رفته
مزایای ترمیم دندان چیست؟
از دست دادن دندان یا آسیب دیدن دندان باعث افسردگی و ناراحتی فرد خواهد شد. ترمیم دندان نه تنها مشکلات دندان‌ها یا نبود آن‌ها را از نظر کارکرد برطرف می‌کند، بلکه لبخندتان را جذاب‌تر کرده و گونه‌ها و لب‌هایتان را پر خواهد کرد و ظاهر لاغر صورت را نیز بهبود خواهد بخشید.
علاوه بر بهبود ظاهر لبخند شما، ترمیم دندان می‌تواند:
- عملکرد غذا خوردن و صحبت کردن را بهبود بخشد.
- فشار جویدن را توزیع کند و از درد فک جلوگیری کند.
- از کج شدن دندان‌ها به سمت فضاهای خالی ایجاد شده به خاطر دندان‌های از دست رفته جلوگیری کند.
- بایت شما را تنظیم کند تا بایت و جویدن بهتر شود.
روش‌های ترمیم دندان چیست؟
روش‌های متعددی برای ترمیم ظاهر و کارکرد دندان‌ها وجود دارد. روش ترمیم مورد نیاز شما به نوع آسیب و میزان آن بستگی دارد. روش‌های رایج ترمیم دندان عبارتند از:
پر کردن دندان
از پر کننده‌ها برای پر کردن حفره و خرابی‌های ناشی از پوسیدگی دندان استفاده می‌شود. این روش رایج‌ترین روش ترمیم دندان است. پر کردن دندان در مطب دندانپزشک انجام می‌شود و نیازمند مراجعه به متخصص نیست.
دندانپزشک قسمت‌های خراب دندان را برمی‌دارد و این حفره را با پر کننده پر می‌کند. برای پر کردن دندان از مواد مختلفی از جمله: آمالگام نقره یا رزین کامپوزیت استفاده می‌شود.
اگر دندان در قسمت جلوی دهان باشد و در زمان صحبت کردن و لبخند زدن نمایان شود، دندانپزشک برای پر کردن دندان از پر کننده همرنگ دندان استفاده خواهد کرد.
به طور کلی تمامی گزینه‌ها عبارتند از:
- رزین کامپوزیت (پر کننده سفید): این ماده ماده‌ای جدید برای پر کردن دندان است و به دلایل مختلفی بهتر از آمالگام است. این ماده همرنگ دندان است و مانند پر کننده‌های فلزی دچار انبساط و انقباض نمی‌شود و به دندان آسیب نمی‌زند. با این حال ماندگاری و مقاومت آن همانند پر کننده‌های فلزی است.
- یونومر شیشه (گلاس یونومر): این ماده بیشتر شبیه سیلانت است تا رزین کامپوزیت و شفاف است.
- یونومر شیشه اصلاح شده با رزین: این ماده مشابه یونومر شیشه است، اما رنگی شبیه به مینای دندان دارد تا با دندان‌ها هماهنگ باشد و عمر طولانی‌تری نیز دارد.
- آمالگام: بیش از 150 سال است که از آمالگام استفاده می‌شود. این ماده ترکیبی از فلزات از جمله: نقره، مس، قلع، جیوه و روی است و پر کننده‌ی بسیار مقاومی می‌باشد. اگرچه تماس با جیوه می‌تواند خطرناک باشد، اما استفاده از آمالگام برای اکثر افراد ایمن و مؤثر است.
- پر کننده طلا: پر کننده‌های طلا اکثراً از طلا ساخته شده‌اند و فلزات دیگری نیز در ترکیب خود دارند. پر کننده‌های طلای معمولی، دارای 75% طلا هستند و 25% باقی‌مانده آن‌ها از نقره، پالادیوم یا فلزات واسطه دیگر خواهد بود.
- پر کننده پرسلین (سرامیک): این مواد می‌توانند همرنگ دندان یا دندان‌هایی که پر می‌شوند باشند. به جای پر کننده‌های فلزی که در دهان مشخص هستند، پرسلین ماده‌ی اصلی است که برای پر کردن دندان‌های جلو مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- پر کننده موقتی: اگر وقتی برای تکمیل درمان دندان نباشد، دندانپزشک از پر کننده موقتی استفاده خواهد کرد. این ماده بعدها با پر کننده دائمی جایگزین خواهد شد.
با دندان‌پزشکتان مشورت کنید تا ببینید چه پر کننده‌ای برای شما بهتر است.
اینلی و آنلی
استفاده از اینلی و آنلی درمانی دندانپزشکی برای ترمیم دندان‌های آسیاب آسیب دیده است. اغلب اینلی و آنلی جایگزین‌های خوبی برای روکش دندان (تاج مصنوعی) هستند. ترمیم دندان باعث بهبود کارکرد دندان و زیباتر شدن آن می‌شود. اینلی و آنلی ممکن است جنس‌های مختلفی مانند: طلا و سرامیک (پرسلین) داشته باشند.
- اینلی
اینلی نوعی روش ترمیم دندان است که نتیجه‌ی آن بسیار طبیعی خواهد بود. از اینلی زمانی استفاده می‌شود که دندان طوری آسیب دیده باشد که قسمت‌های باقی مانده‌ی آن قادر به نگه‌داری پر کننده نباشند، اما دندان به اندازه‌ای که روکش لازم داشته باشد هم آسیب ندیده است. اینلی روی سطح جونده‌ی دندان و بین کاسپ‌های دندان قرار می‌گیرد.
- آنلی
از آنلی زمانی استفاده می‌شود که علاوه بر آسیب به سطح جونده دندان، کاسپ‌های دندان‌های آسیاب نیز آسیب دیده باشند. آنلی نیز همانند اینلی در مواردی که دندان ضعیف باشد و نتواند پر کننده را نگه دارد اما به قدری که نیازمند روکش باشد آسیب ندیده باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
روکش (تاج مصنوعی)
روکش دندان نوعی کلاهک است که روی کل دندان قرار می‌گیرد. از روکش دندان برای موارد زیر استفاده می‌شود:
- دندان‌هایی که پوسیدگی وسیعی دارند که نمی‌توان با پر کننده آن‌ها را پر کرد.
- دندان‌های ضعیف یا ترک خورده
- دندان‌های فرسوده
- دندانی که به خاطر عصب کشی آسیب‌پذیر است.
از این مورد به عنوان پایه (آنکور) پل دندانی که به جای دندان از دست رفته قرار می‌گیرد نیز استفاده می‌شود. تاج مصنوعی دندان توسط دندانپزشک یا متخصصی به نام پروستودنتیست روی دندان قرار می‌گیرد. در صورتی که روکش دندان لازم داشته باشید، دندانپزشک می‌تواند آن را در مطب خود بسازد.
در اکثر موارد، متخصص دندانپزشکی قالبی از دندان شما تهیه کرده و آن را به لابراتواری که روکش را خواهد ساخت می‌فرستد. در این زمان، تا وقتی که روکش اصلی آماده شود، روکش مصنوعی روی دندان طبیعی شما قرار خواهد گرفت.
ونیر
ونیرها پوسته‌هایی همرنگ دندان و دارای ظاهری طبیعی هستند که قسمت جلویی یک یا چند دندان را می‌پوشانند. این روش درمانی زیبایی برای اصلاح ظاهر دندان آسیب دیده است.
ونیر می‌تواند دندان‌های کوچک یا کوتاه را مرتب‌تر کند. همچنین می‌تواند دندان‌هایی که دچار تغییر رنگ شده، ترک خورده یا لب‌پر شده‌اند را نیز اصلاح کند.
جنس ونیر می‌تواند از سرامیک یا رزین کامپوزیت باشد. دو روش برای ونیر وجود دارد:
- سنتی. این روش نیازمند آماده‌سازی شامل تراشیدن مینا و ساختار دندان طبیعی است.
- کامپوزیت بدون تراش. این روش آماده‌سازی کمتری نیاز دارد و مینای دندان کمتر تراشیده خواهد شد. این نوع ونیر نیازی به بی‌حسی ندارد.
ونیرها در صورت مراقبت درست 5 تا 15 سال ماندگاری دارند.
باندینگ
باندینگ دندان برای اصلاح ظاهر دندان‌های بد رنگ، ترک خورده یا دندان لب‌پر شده مورد استفاده قرار می‌گیرد. دندانپزشک رزین کامپوزیت را روی دندان قرار خواهد داد که همرنگ دندان طبیعی شما خواهد بود. دندانپزشک رزین را شکل خواهد داد، سپس آن را با نور فرابنفش (UV) سفت خواهد کرد. باندینگ دندان به اندازه‌ی ونیر یا روکش دوام ندارد. دندانی که تحت درمان باندینگ قرار گرفته به راحتی لب‌پر شده و به درمان ترمیمی دیگری نیاز خواهد داشت.
عصب کشی
عفونت داخل دندان (کانال عصب) به دلیل حمله‌ی باکتری‌هایی که در دهان زندگی می‌کنند به دندان رخ می‌دهد.
این مشکل می‌تواند به دلایل زیر رخ دهد:
- پوسیدگی دندان
- خارج شدن پر کننده
- آسیب به دندان در اثر تروما، مانند افتادن
برای درمان عفونت موجود در کانال دندان، باکتری‌ها باید از بین بروند.
این کار را می‌توان با کمک یکی از روش‌های زیر انجام داد:
- خارج کردن باکتری از سیستم کانال عصبی (عصب کشی)
- خارج کردن دندان (کشیدن دندان)
اما معمولآً توصیه نمی‌شود که دندان کشیده شود؛ زیرا بهتر است تا جایی که می‌شود دندان‌های طبیعی را نگه داشت.
اگر هیچ راهی برای حفظ دندان وجود نداشته باشد، باید دندان را کشید و پس از آن می‌توان از روش‌های زیر برای جایگزینی دندان از دست رفته استفاده کرد:
ایمپلنت
ایمپلنت ریشه‌ی مصنوعی برای نگه داشتن دندان مصنوعی جایگزین شده، مانند روکش یا پل (بریج) است. دو نوع اصلی عبارتند از:
- اندوستیل. در این نوع، ریشه‌ی مصنوعی داخل استخوان فک قرار خواهد گرفت.
- ساب پریو استیل. ریشه‌ی مصنوعی روی استخوان فک یا بالای آن قرار خواهد گرفت. این نوع ایمپلنت زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که استخوان کافی برای نگه داشتن ایمپلنت اندوستیل در فک وجود نداشته باشد.
ایمپلنت دندان ظاهر و حسی همانند دندان طبیعی دارد. این درمان می‌تواند به بهبود بایت و صحبت کردن شما کمک کند. ایمپلنت دندان نیازمند چندین جلسه درمان است. اگرچه ممکن است چندین ماه طول بکشد تا این درمان کامل شود، اما ماندگاری آن ده‌ها سال خواهد بود. جراحان دهان و دندان و پریودنتیست‌ها ایمپلنت را انجام می‌دهند.
بریج (دنچر تکه‌ای ثابت)
بریج (پل) دندان مصنوعی (پونتیک) است که به جای دندان از دست رفته قرار می‌گیرد. آن‌ها با کمک روکش به دندان‌های مجاور (اباتمنت) وصل می‌شوند و ظاهر و کارکرد دندان‌ها را بهبود می‌بخشند.
معمولاً بریج‌ها از جنس سرامیک و همرنگ با دندان‌های مجاور هستند. همچنین ممکن است از جنس سرامیک متصل به فلزی محکم در زیر خود باشند.
ممکن است لازم باشد برای بریج، دندانپزشک دندان‌های مجاور آن در دو طرف را روکش کند (ریتینر) تا بتوانند آن را نگه دارند؛ همچنین ممکن است لازم باشد تا زیر دندان جدید ایمپلنت قرار گیرد.
بریج انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
- سنتی
- مری‌لند
- کانتیلور
- بر پایه‌ی ایمپلنت
تعداد دندان‌های از دست رفته و محل آن‌ها نوع بریج مورد نیاز شما را مشخص خواهد کرد. کیفیت دندان‌های اباتمنت، که دندان‌های موجود در دو طرف بریج هستند، نیز عامل مؤثری خواهد بود.
بریج دندان ممکن است به چند جلسه مراجعه نیاز داشته باشد. دندانپزشک عمومی یا پریودنتیست، یعنی دندانپزشکی که در زمینه‌ی ترمیم یا جایگزینی دندان از دست رفته یا آسیب‌دیده تخصص دارد، می‌تواند درمان بریج دندان را انجام دهد.
دندان مصنوعی (دنچر)
دنچر به دندان مصنوعی متحرکی که جایگزین دندان از دست‌رفته می‌گردد، گفته می‌شود. دنچر دقیقاً مشابه دندان و بافت‌های مجاور آن است.
اگر به خاطر آسیب، پوسیدگی دندان یا بیماری لثه همه‌ی دندان‌هایتان را از دست داده‌اید، ممکن است برای شما از دندان مصنوعی کامل استفاده شود. اگر برخی از دندان‌های طبیعی شما باقی مانده‌اند، ممکن است برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته از دندان مصنوعی تکه‌ای استفاده شود. در برخی موارد ممکن است دندان ترک خورده یا پوسیده داشته باشید که قبل از قرار دادن دندان مصنوعی کشیده خواهند شد.
اگر ترمیم دندان به موقع انجام نشود چه اتفاقی می‌افتد؟
دلایل اصلی برای ترمیم دندان عبارتند از:
- درد و ناراحتی
اولین مورد و مهم‌ترین مورد این است که ترمیم دندان آسیب دیده درد و ناراحتی را برطرف خواهد کرد. دندان ترک خورده یا دندانی که خراب باشد ممکن است دچار عفونت شده و دندان درد شدیدی به همراه داشته باشد. حتی لب‌پر شدن دندان و آسیب جزئی به مینای دندان نیز می‌تواند باعث ایجاد لبه‌های تیزی در دندان شود که لب، لثه و زبانتان را زخمی خواهند کرد. ترمیم دندان باعث می‌شود که از درد و ناراحتی پیشگیری کرده و لبخندی سالم و زیبا داشته باشید.
- به تعویق انداختن درمان دندان آسیب دیده باعث بروز مشکلات دیگر در دهان و دندان خواهد شد.
اگر دندان آسیب دیده را فوراً درمان نکنید، نمی‌توانید آن را حتی با عصب کشی و روکش دندان نیز نگه دارید. این امر به این معناست که علاوه بر ترمیم دندان باید آن را بکشید. در موارد شدیدتر، ممکن است دندان آسیب دیده بیفتد. هرچه بیشتر این کار را به تأخیر بیاندازید، احتمال امکان حفظ دندان کمتر خواهد شد.
- تشخیص زودهنگام و پیشگیری باعث صرفه‌جویی در وقت و هزینه خواهد شد.
ترمیم دندان آسیب دیده با روکش دندان بسیار ارزان‌تر از جایگزین کردن دندان از دست رفته خواهد بود. این تنها دلیل نیست و کشیدن دندان و جایگزین کردن آن در مقایسه با عصب کشی و روکش دندان بیشتر زمان می‌برد و تهاجمی‌تر نیز هست. با درمان زودهنگام می‌توانید در وقت و هزینه صرفه‌جویی کنید.
هزینه ترمیم دندان چقدر است؟
هزینه ترمیم دندان بسته به نوع درمان، موقعیت جغرافیایی و شرایط کلی دندان شما متفاوت خواهد بود. مثلاً اگر مشکل دندانتان جدی باشد باید برای ترمیم آن هزینه‌ی بیشتری بپردازید.
سؤالات متداول
آیا روش‌های ترمیم دندان درد دارند؟
خیر. در این روش‌ها دندانپزشک ناحیه‌ی مد نظر را قبل از تزریق بی‌حسی به نام لیدوکائین، با ژل بی‌حس کننده، بی‌حس می‌کند.
آیا دندان به طور طبیعی و خود به خود ترمیم می‌شود؟
خیر. برای ترمیم دندان باید به دندانپزشک مراجعه کنید و از روش‌هایی که به طور بالینی تأیید شده‌اند استفاده کنید.
چرا ترمیم دندان مهم است؟
ترمیم دندان خیلی مهم است، زیرا پر کردن فضاهای خالی مانع از جابجایی دندان‌های مجاور می‌شود. علاوه بر این، جایگزین کردن یک یا چند دندان باعث حفظ بهداشت می‌شود که پلاک‌ها را از بین خواهد برد و مانع عفونت خواهد شد.
چرا ترمیم دندان موفقیت‌آمیز نخواهد بود؟
دلایل اصلی عدم موفقیت عبارتند از: خرابی ثانویه، شکستگی، مشکلات حاشیه‌ای، فرسودگی و حساس شدن بعد از عمل. در چنین مواردی امکان ترمیم دندان وجود ندارد.
مقاوم‌ترین روش ترمیم دندان چیست؟
مقاوم‌ترین ماده‌ای که در حال حاضر برای ترمیم دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد، زیرکونیا است.
بازسازی کامل دهان چیست؟
بازسازی کامل دهان، همانطور که از نام آن مشخص است، به بازسازی یا جایگزینی تمام دندان‌های بیمار گفته می‌شود.
چرا دندانپزشکی ترمیمی اهمیت دارد؟
از آنجایی که دندانپزشکی ترمیمی دندان‌ها را ترمیم و بازسازی می‌کند، تأثیر مستقیمی بر سلامت دهان و دندان خواهد داشت.
