انجام ارتودنسی در دوران بارداری، یک فرآیند امن و بی‌خطر است. یک دندان پزشک خوب می‌تواند با در نظر گرفتن شرایط بارداری و نیازهای شما، بهترین نوع درمان را برای شما پیشنهاد کند. مراقبت صحیح از ارتودنسی در دوران بارداری، رعایت رژیم غذایی مناسب، ارتباط منظم با پزشک متخصص زنان و متخصص ارتودنسی و توجه به تاثیراتی که بارداری روی ارتودنسی دارد مثل افزایش احتمال پوسیدگی دندان، متورم شدن لثه‌ها و شل شدن دندان‌ها می‌تواند نقش مهمی در موفقیت ارتودنسی در خانم‌های باردار داشته باشد.
آیا انجام ارتودنسی در دوران بارداری خطرناک است؟
به طور کلی، انجام ارتودنسی در دوران بارداری، یک روش ایمن و بدون ضرر شناخته شده‌است. انجام ارتودنسی در دوران بارداری، برای جنین خطری ندارد. اما برای انجام ارتودنسی در دوران بارداری، ملاحظاتی وجود دارد که باید برای جلوگیری از آسیب احتمالی به جنین در نظر بگیرید. برای اینکه بتوانید تصمیم بگیرید که آیا انجام ارتودنسی هنگام بارداری برای جنین ضرر دارد و برای شما مناسب است، بهتر است به توصیه‌های زیر عمل کنید:
با پزشک متخصص زنان مشورت کنید.
اگر قصد دارید در دوران بارداری خود، ارتودنسی را انجام دهید حتما با یک پزشک متخصص زنان مشورت کنید تا در کنار متخصص ارتودنسی بتواند توصیه‌های لازم برای انجام ارتودنسی در دوران بارداری را به شما ارائه دهد. ارتودنسی ممکن است برای خانم‌های باردار امری استرس آور باشد و آن‌ها را نسبت به سلامتی جنین دچار نگرانی کند. بهتر است درباره این اضطراب با پزشک متخصص زنان مشورت کنید تا بتواند با ارائه راهکارهای مناسب، برای کنترل این اضطراب به شما کمک کند.
برای عکسبرداری از دندان‌ها احتیاط کنید.
اگر یک خانم باردار در زمان ارتودنسی نیاز به عکسبرداری داشته باشد، در سه ماهه پایانی بارداری می‌توانید تصویربرداری را انجام دهید. برای این کار، دندان پزشک از پوشش‌های محافظ سربی روی شکم شما استفاده می‌کند تا نوزاد از خطر اشعه‌های ایکس در امان بماند. با این وجود اگر در سه ماهه اول بارداری هستید، بهتر است از قرار گرفتن در معرض اشعه خودداری کنید. زیرا این دوره برای جنین بسیار حساس است و ممکن است جهش‌های ژنتیکی در جنین اتفاق بیفتد.
کشیدن دندان برای ارتودنسی را به تعویق بیندازید.
اگر لازم است قبل از ارتودنسی دندان، دندان یا دندان‌هایی را بکشید، در طول دوران بارداری این کار را انجام ندهید. زیرا مواد بی حس کننده‌ای که برای کشیدن دندان به کار می‌روند، برای سلامت جنین ضرر دارند. همچنین فشار و استرس ناشی از کشیدن دندان ممکن است اثرات مضری روی جنین بگذارد.
حواستان به رژیم غذایی‌تان باشد.
مراقبت از ارتودنسی، ممکن است محدودیت‌هایی در مصرف مواد غذایی برای شما ایجاد کند. به عنوان مثال اگر نمی‌توانید کباب یا استیک میل کنید، بهتر است یک رژیم غذایی دارای پروتئین بالا مثل تخم مرغ، گوشت ماهی و مرغ را جایگزین کنید. البته حواستان به ماهی‌هایی که مصرف آن‌ها در دوره بارداری ممنوع است، باشد. پس اگر نمیخواهید در دوران بارداری محدودیت های غذایی برای خود ایجاد کنید تا رشد جنین با مشکل مواجه نشود بهتر است ارتودنسی را به بعد از زایمان موکول کنید.
جلسات ارتودنسی را بعدازظهرها برگزار کنید.
حالت تهوع صبحگاهی برای بعضی از خانم‌ها در دوران بارداری بسیار آزاردهنده است. انجام فعالیت‌های دندان پزشکی و قرار دادن بریس‌ها می‌تواند این احساس ناخوشایند را چند برابر کند. بهتر است جلسات ارتودنسی خود را بعدازظهرها برگزار کنید تا بتوانید با آمادگی بیشتری در جلسات شرکت کنید.
جلسات چکاپ منظم را جدی بگیرید.
اگرچه ممکن است برای مادران باردار حضور به موقع در کلینیک‌های دندان پزشکی دشوار باشد، اما سعی کنید جلسات معاینه دندان پزشک را از دست ندهید. چون در این جلسات، روند پیشرفت ارتودنسی شما ارزیابی می‌شود و احتمال ابتلا به عوارض جانبی ارتودنسی کاهش می‌یابد.
تاثیرات بارداری روی ارتودنسی
تغییرات هورمونی که در دوران بارداری اتفاق می‌افتند، می‌توانند روی فرآیند ارتودنسی هم تاثیر داشته باشند. در ادامه درباره تاثیرات بارداری روی فرآیند ارتودنسی به طور کامل توضیح داده خواهد شد.
بارداری می‌تواند باعث افزایش حساسیت دندان‌ها بعد از ارتودنسی شود.
به طور کلی، یکی از عوارض ارتودنسی، حساس شدن دندان‌ها نسبت به دمای سرد یا گرم و احساس درد است. تحقیقات نشان داده‌است که حدود 12-22% از خانم‌ها در دوران بارداری، این حساسیت را تجربه می‌کنند (منبع) انجام ارتودنسی در دوران بارداری، به ویژه در ماه‌های اول، این حساسیت و درد را بیشتر خواهد کرد. دلیل این موضوع تغییرات هورمونی است که به خاطر بارداری در بدن شما اتفاق افتاده‌است. ممکن است در روزهای اول بعد از انجام ارتودنسی، نتوانید غذا بخورید، چون دندان‌های شما به درد حساس شده‌اند و نمی‌توانید برای تسکین درد از مسکن استفاده کنید. بهتر است غذاهای نرم که نیاز به جویدن ندارند، مصرف کنید تا هم سلامتی شما و فرزندتان به خطر نیفتد و هم درد دندان‌هایتان التیام پیدا کند.
بارداری می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های لثه را افزایش دهد.
افزایش هورمون استروژن و پروژسترون در دوران بارداری، ممکن است لثه‌های شما را نسبت به ابتلا به بیماری‌های لثه مثل التهاب لثه یا ایجاد پلاک‌های دندانی، مستعدتر کند. رعایت صحیح اصول بهداشتی دهان و دندان و مسواک زدن صحیح دندان‌ها در دوران بارداری، می‌تواند از بروز پلاک‌های دندانی و ابتلا به بیماری‌های پریودنتال (لثه‌ای) جلوگیری کند که نقش مهمی در سلامت دندان‌های شما و همچنین، سلامت جنین دارد. تحقیقات نشان داده است که پلاک‌های دندانی، خطر تولد نوزادانی با وزن پایین را افزایش می‌دهند (منبع).
ترشح هورمون استروژن در سه ماه آخر بارداری و هورمون پروژسترون در هفته نهم دوران بارداری به حداکثر مقدار خود می‌رسد. علیرغم تاثیری که این هورمون‌ها روی افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های لثه‌ای دارند، اما این هورمون‌ها باعث کاهش حرکت ارتودنسی دندان‌ها می‌شوند.
بارداری می‌تواند باعث متورم شدن لثه‌ها شود.
هورمون‌های بارداری باعث می‌شوند که بخش‌های مختلف بدن شما دچار ورم یا ادم شود. این تورم که گرانولومای بارداری، نامیده می‌شود، به خاطر افزایش ترشح هورمون پروژسترون و معمولا در ماه سوم بارداری، اتفاق می‌افتد. فضای بین داخل دهان و لثه هم از این قاعده مستثنی نیستند. بنابراین ممکن است بارداری منجر به تورم لثه و بروز التهاب‌های جزئی در لثه شود. وجود این تورم می‌تواند تحمل بریس‌های ارتودنسی را سخت‌تر کند.
تهوع‌های صبحگاهی می‌تواند روی سلامت ارتودنسی تاثیر بگذارد.
بسیاری از خانم‌های باردار در دوران بارداری و به ویژه در سه ماهه اول، حالت تهوع‌های صبحگاهی را تجربه می‌کنند. با هر بار استفراغ، مقدار زیادی اسید وارد دهان شما شده که می‌تواند روی بریس‌های ارتودنسی و سلامت دندان‌ها تاثیر مخربی داشته باشد. از آن جایی که مراقبت از دندان‌ها در زمان درمان ارتودنسی بسیار حائز اهمیت است، شست شوی دهان با آب گرم و جوش شیرین و مسواک زدن دندان‌ها بعد از شست شوی دهان، می‌تواند به کاهش اثرات مخرب اسید ترشح شده کمک کند.
هم چنین در ماه‌های اول بارداری، به علت وجود تهوع صبحگاهی، وجود براکت‌ها در دهان ممکن است برای شما بسیار ناخوشایند باشد. کنترل حالت تهوع با نوشیدن آب گرم یا استفاده از بریس‌های متحرک می‌تواند در بهبود این شرایط موثر باشد.
بارداری می‌تواند باعث شل شدن دندان‌ها بشود.
یکی از تغییراتی که در دوران بارداری و حتی پس از زایمان و به دنیا آمدن نوزاد ممکن است تجربه کنید، شل شدن دندان‌هاست. این اتفاق به دلیل افزایش ترشح هورمون Relaxin در بدن مادر باردار می‌افتد. هورمون ریلکسین، درست قبل از زایمان ترشح می‌شود و منجر به آزاد شدن انقباض‌های عضلانی و تولد نوزاد می‌شود. این اتفاق باعث شل شدن دندان‌ها هم می‌شود. اگر بعد از زایمان احساس کردید که دندان‌های شما، شل شده‌اند، لازم است به دندان پزشک خود مراجعه کنید تا بریس‌ها را با توجه به تغییرات وضعیت دندان‌هایتان، یک بار دیگر روی دندان‌های شما محکم کند.
بهترین نوع ارتودنسی برای مادران باردار چیست؟
برای انتخاب بهترین روش برای ارتودنسی مادران باردار، نمی‌توان از یک روش واحد استفاده کرد. یک دندان پزشک با تجربه، با در نظر گرفتن شرایط شما، مدت زمان بارداری و نیازهایی که دارید، بهترین درمان را برای شما استفاده می‌کند. تعدادی از روش‌های رایج ارتودنسی برای مادران باردار عبارتند از:
استفاده از براکت‌های دیمون که نوعی از بریس‌های ثابت هستند، برای ارتودنسی خانم‌های باردار جدیدترین و ایده‌آل‌ترین روش است. زیرا مدت زمان درمان آن کوتاه‌تر است. از طرفی بریس‌های دیمون به راحتی قابل جا به جا شدن هستند. بنابراین، خانم‌های باردار به راحتی می‌توانند محل بریس‌ها را تنظیم کنند و نیاز به مراجعات طولانی مدت به دندان پزشک ندارند. اما هزینه براکت‌های دیمون در مقایسه با سایر روش‌های ارتودنسی، بالاتر است.
بریس‌های نامرئی مثل اینویزلاین‌ها، از جنس پلاستیک هستند و چون در مقایسه با بریس‌های فلزی، خارش و تحریک کمتری ایجاد می‌کنند، برای خانم‌های باردار مناسب‌تر هستند. می‌توانید در هنگام غذا خوردن یا شستن دندان‌ها، این بریس‌ها را از روی دندان بردارید.
ارتودنسی با استفاده از بریس‌های فلزی ثابت، رایج‌ترین روش ارتودنسی است که توسط دندان پزشکان به کار گرفته می‌شود. در این روش، براکت‌های با سیم‌های فلزی به دندان متصل می‌شوند و با ایجاد فشار به صاف شدن دندان‌ها کمک می‌کنند. استفاده از این روش برای خانم‌های باردار، خطری ندارد.
در هنگام استفاده از بریس‌های فلزی برای ارتودنسی خانم‌های باردار باید به این موضوع توجه کرد که این نوع ارتودنسی می‌تواند محدودیت‌هایی را برای مصرف مواد غذایی ایجاد کند. به عنوان مثال، وقتی شما در دوران بارداری، ارتودنسی با بریس فلزی انجام می‌دهید، نمی‌توانید به راحتی گوشت قرمز و غذاهای سفت را مصرف کنید، زیرا ممکن است جویدن این غذاها به ارتودنسی دندان‌هایتان آسیب بزند.
گاهی اوقات ممکن است میزان آسیب‌های دندانی در مادران باردار بسیار جزئی باشد. در چنین شرایطی ممکن است دندان پزشک ترجیح بدهد که به جای استفاده از تجهیزات ارتودنسی، فقط از نگهدارنده‌های ثابت یا متحرک برای درمان این آسیب‌ها استفاده کند. همچنین، در ماه هشتم بارداری معمولا دندان پزشکان توصیه می‌کنند که بریس‌ها از روی دندان‌ها برداشته شوند و به جای آن‌ها، از ریتینرهایی مثل Hawley یا Essix برای ثابت نگه داشتن دندان‌ها تا بعد از زایمان استفاده شود.
نتیجه گیری
اگر قصد دارید باردار شوید و می‌خواهید ارتودنسی دندان‌هایتان را هم شروع کنید، بهتر است با پزشک متخصص خود مشورت کنید. پزشک متخصص بعد از معاینه وضعیت دندان‌های شما و مشورت با پزشک متخصص زنان، می‌تواند به شما بگوید که آیا بهتر است ارتودنسی را در دوران بارداری انجام دهید یا آن را تا زمان زایمان به تعویق بیندازید. اگرچه انجام ارتودنسی در دوران بارداری خطرناک نیست، اما به خاطر چالش‌هایی که ممکن است در دوران بارداری برای شما به وجود بیاید، پیشنهاد می‌شود برای شروع ارتودنسی کمی صبر کنید.
سوالات متداول
آیا مصرف داروهای ارتودنسی در دوران بارداری برای جنین خطرناک است؟
درمان ارتودنسی نیاز به مصرف هیچ دارویی ندارد. تنها دارویی که ممکن است شما در زمان ارتودنسی به آن نیاز پیدا کنید داروهای مسکن است. دندان پزشکان برای کاهش درد شما، داروهایی را تجویز می‌کنند که در دوران بارداری مجاز به مصرف آن هستید.
آیا اضطراب ارتودنسی روی جنین تاثیری دارد؟
به دلیل تغییرات هورمونی که در دوران بارداری اتفاق می‌افتد، ممکن است میزان حساسیت خانم‌های باردار بیشتر شده و تحمل ارتودنسی در این دوران برایشان سخت‌تر باشد. اگر انجام ارتودنسی در دوران باعث اضطراب در شما می‌شود، بهتر است انجام آن را به بعد از زایمان موکول کنید.
آیا عناصر فلزی به کار رفته در براکت‌ها روی جنین تاثیر منفی دارند؟
خیر.استفاده از انواع مختلف براکت‌ها در دوران بارداری روی جنین هیچ تاثیر منفی ندارد.
برای انجام ارتودنسی در دوران بارداری به چه پزشکی مراجعه کنم؟
اگر می‌خواهید در دوران بارداری ارتودنسی را انجام دهید، بهتر است به یک ارتودنتیست با تجربه مراجعه کنید که از تکنیک‌ها و تجهیزات جدید استفاده می‌کند. مهم است که طول جلسات معاینه شما در دوران بارداری کوتاه باشد تا به کمردردهای ناشی از نشستن زیاد مبتلا نشوید.
آیا انجام ارتودنسی در دوران شیردهی امکان پذیر است؟
به طور کلی، موادی که برای تهیه بریس‌های ارتودنسی به کار می‌روند، روی شیر مادر هیچ تاثیری ندارند و برای شیردهی به نوزاد، هیچ محدودیتی ایجاد نمی‌کنند.
اگر خانمی در حین درمان با ارتودنسی باردار شود، آیا می‌تواند درمان خود را ادامه بدهد؟
بله. اگر بارداری شما همزمان با جلسات ارتودنسی اتفاق افتاده‌است، نیازی به متوقف کردن جلسات ارتودنسی نیست و می‌توان تحت نظارت پزشک متخصص زنان، درمان را ادامه داد.
آیا خانم‌های باردار، می‌توانند مراقبت‌های بعد از ارتودنسی را انجام دهند؟
اگر قبل از دوران بارداری خود، ارتودنسی را انجام داده‌اید، و الان در دوران مراقبت بعد از ارتودنسی هستید، نیازی نیست که سیم‌ها را از روی دندان های خود بردارید و می‌توانید طبق دستور پزشک متخصص، مراقبت‌های بعد از ارتودنسی را انجام دهید.
آیا انجام ارتودنسی در دوران بارداری، درد دارد؟
نصب بریس‌های فلزی یا سرامیکی روی دندان ممکن است با درد خفیفی همراه باشد. اگر به خاطر دوران بارداری نسبت به درد حساس شده‌اید و تحمل درد برایتان دشوار است، آن را با دندان پزشک در میان بگذارید تا برای کاهش درد به شما کمک کند.
آیا می‌توان در دوران بارداری بریس‌های دندان را برداشت؟
بله. اگه طول دوره ارتودنسی شما به پایان رسیده‌است و لازم است که بریس‌ها را از دندان‌های خود جدا کنید، می‌توانید این کار را در دوران بارداری انجام دهید. زیرا انجام این کار درد ندارد و شما نیاز به مصرف دارو ندارید.
آیا می‌توان در دوران بارداری از نگهدارنده‌ها استفاده کرد؟
نگهدارنده‌ها یا ریتینرها که معمولا برای مراقبت‌های بعد از دوران ارتودنسی استفاده می‌شوند، از جنس پلاستیک بدون BPA (Bisphenol-A) هستند که مصرف آن‌ها برای سلامت جنین هیچ ضرری ندارد.
چرا باید ارتودنتیست از بارداری شما اطلاع داشته باشد؟
انجام فرآیند ارتودنسی در دوران بارداری بدون خطر است، اما شما باید به ارتودنتیست خود اطلاع بدهید که باردار هستید تا در زمان عکسبرداری، تجهیزات لازم برای محافظت از جنین را به کار بگیرد.
آیا ارتودنسی در دوران بارداری، زودتر جواب می‌دهد؟
بله. ترشح هورمون‌ها در دوران بارداری باعث می‌شود که دندان‌های شما بیشتر مستعد حرکت و جا به جایی باشند و این امر می‌تواند باعث تسریع در درمان ارتودنسی شود.
