اگر از دندان‌های عصب‌کشی شده به خوبی مراقبت کنید، می‌توانید این دندان‌ها را تا پایان عمر حفظ کنید. اما ممکن است عصب‌کشی بعضی دندان‌ها موفقیت‌آمیز نباشد، دندان به خوبی درمان نشود و ماه‌ها یا حتی سال‌ها پس از عصب‌کشی دردناک یا بیمار شود. در این صورت برای حفظ دندان عصب کشی شده باید درمان مجدد ریشه یا ری اندو را انجام بدهید. عصب کشی مجدد درد یا ناراحتی دندان را کاهش می‌دهد و به بهبود دندان کمک می‌کند.
درمان مجدد ریشه یا ری اندو چیست؟
درمان عصب کشی با هدف حفظ دندانی انجام می‌شود که به شدت آسیب دیده یا عفونت کرده است. در صورتی که به خوبی از دندان عصب کشی شده مراقبت کنید، می‌توانید تا پایان عمر از این دندان استفاده کنید. اگرچه 95 درصد درمان‌های عصب‌کشی موفقیت‌آمیز است، احتمال اندکی وجود دارد که دندانپزشک عصب کشی مجدد یا ری اندو را توصیه کند. به کمک درمان مجدد ریشه یا روت کانال دوباره نیز می‌توانید دندان‌تان را نجات بدهید.
عصب کشی مجدد شباهت بسیاری به درمان ریشه اولیه دارد. دندانپزشک بافت عفونی را در هر دو درمان بیرون می‌آورد، اما دندانپزشک در عصب کشی مجدد مجبور است ماده قدیمی پرکردگی، پست دندان و روکش و هر مانع دیگر موجود در فضای پالپ را نیز بردارد تا بتواند ضدعفونی و مهر و موم کردن ناحیه کانال ریشه را با موفقیت انجام بدهد.
دندانپزشک ترمیمی دندان را پس از انجام عصب کشی توسط متخصص ریشه، روکش می‌کند تا از دندان در برابر شکستگی محافظت کند.
دلایل عدم موفقیت عصب کشی
عصب‌کشی نیز مانند هر عمل پزشکی یا دندانپزشکی دیگری است. ممکن است دندان بنا به دلایل مختلف به درمان واکنش نشان ندهد یا بهبود پیدا نکند:
- در اغلب موارد ترمیم موقت یا دائمی نتوانسته است از ورود آلودگی‌های همراه با بزاق به داخل دندان جلوگیری کند.
- گاهی فاصله بین روکش یا ترمیم دندان و عصب کشی بیش از حد طولانی می‌شود. اکثر متخصصان ریشه و مطالعات انجام‌شده در این باره اتفاق نظر دارند که ترمیم نهایی باید ظرف یک ماه پس از عصب کشی انجام شود.
- گاهی بعضی کانال‌ها تشخیص داده نمی‌شود یا کانال‌های ریشه آن‌قدر تنگ یا کلسیفیه است که دندانپزشک نمی‌تواند درمان را به خوبی انجام بدهد.
در بعضی موارد مشکلی جدید برای دندان عصب کشی شده پیش می‌آید و اثر نامطلوبی بر نتیجه درمان اولیه می‌گذارد:
- اگر شکستگی عمودی روی دندان عصب کشی شده ایجاد شود، دیگر نمی‌توان دندان را در دهان نگه داشت.
- پوسیدگی جدیدی در دندان ایجاد می‌شود و دندان عصب کشی شده را در معرض آلودگی جدید با باکتری‌ها قرار می‌دهد.
- ترمیمی که پس از اتمام عصب کشی داخل یا روی دندان گذاشته شده است، می‌شکند. در نتیجه باکتری‌ها از راه ترک‌های بسیار ریز ایجادشده وارد کانال‌های ریشه می‌شوند و باعث آلودگی مجدد می‌شوند.
به خاطر داشته باشید که عفونت مجدد ممکن است هفته‌ها، ماه‌ها یا حتی سال‌ها پس از عصب کشی اولیه ایجاد شود. گاهی درمان مجدد غیر جراحی کافی نیست. در این صورت جراحی اندودنتیک بهترین روش جایگزین برای اجتناب از کشیدن دندان خواهد بود.
از کجا متوجه شوم که به عصب کشی مجدد نیاز دارم؟
اگر دندانی که قبلاً عصب کشی کرده‌اید، درد گرفت یا دندان آبسه کرد، این نشانه‌ها علامت ضروری بودن عصب کشی مجدد است. منظور از آبسه کردن دندان متورم شدن لثه دندان است. لازم به ذکر است که بسیاری از آبسه‌ها در ابتدا کوچک‌اند و چون درد ندارند تا مدتی جلب توجه نمی‌کنند. این وضعیت یکی از دلایل مهم بودن ویزیت‌های منظم و شش ماهه دندانپزشکی و پایش دندان عصب‌کشی شده با گرفتن عکس رادیولوژی است. ویزیت منظم برای حفظ سلامت دهان و دندان‌ها ضروری است.
بنابراین در صورت درد گرفتن یا آبسه کردن دندان عصب کشی شده از دندانپزشک یا متخصص ریشه وقت ویزیت بگیرید. هر چه زودتر مشکل‌تان تشخیص داده شود، ناراحتی‌تان سریع‌تر برطرف می‌شود. درمان سریع موجب حفظ دندان و پایان دادن به درد و عفونت می‌شود. متأسفانه اگر عصب کشی موفقیت‌آمیز نباشد و دندان دوباره عفونت کند، عفونت خود به خود از بین نخواهد رفت. نوعی درمان مجدد یا کشیدن دندان برای بازیابی سلامتی پس از عفونت دوباره لازم است.
عصب کشی مجدد چگونه انجام می‌شود؟
ابتدا متخصص ریشه یا اندودنتیست روش‌های درمان را بررسی می‌کند. اگر متخصص ریشه و بیمار تصمیم به عصب کشی مجدد بگیرند، متخصص دندان را دوباره باز می‌کند تا به ماده مخصوص پر کردن کانال ریشه دسترسی پیدا کند. در بسیاری از موارد ترمیم پیچیده‌ای شامل روکش، پست و ماده اصلی باید جدا و برداشته شود تا دندانپزشک به کانال‌های ریشه دسترسی پیدا کند.
متخصص ریشه کانال‌ها را پس از برداشتن ماده پرکننده تمیز می‌کند و داخل دندان را با استفاده از ذره‌بین و نور قوی به دقت معاینه می‌کند. اندودنتیست به دنبال کانال‌های درمان‌نشده می‌گردد یا غیرعادی بودن آناتومی را بررسی می‌کند.
متخصص ریشه کانال‌ها را پس از تمیز کردن پر می‌کند و می‌بندد و ترمیم موقت را داخل دندان می‌گذارد. اگر کانال‌ها بیش از حد تنگ یا مسدود باشند، متخصص جراحی اندودنتیک را توصیه می‌کند. اندودنتیست برشی را در این عمل ایجاد می‌کند تا بتواند سر دیگر ریشه را مهر و موم کند.
پس از اتمام عصب‌کشی مجدد باید هر چه سریع‌تر برای جای‌گذاری روکش جدید یا نوع دیگری از ترمیم دندان به دندانپزشک مراجعه کنید. به‌این‌ترتیب از دندان‌تان محافظت می‌کنید و عملکرد کامل دندان بازیابی می‌شود.
دوران نقاهت پس از عصب کشی مجدد
بیماران تا چند روز پس از عصب کشی مجدد دچار درد، ناراحتی و حساسیت به لمس خواهند بود. به بیماران توصیه می‌شود که از گاز زدن یا جویدن غذا با سمت دندان درمان شده خودداری کنند. بیماران می‌توانند داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب مانند ایبوپروفن یا آسپرین را برای تسکین علائم مصرف کنند و دهان‌شان را سه یا چهار بار در روز با آب نمک شستشو بدهند. در صورت استمرار یا تشدید علائم با دندانپزشک تماس بگیرید.
عوارض جانبی و خطرهای احتمالی مربوط به عصب کشی مجدد
اگرچه درمان مجدد ریشه عمل ایمنی است، این عمل نیز مانند هر درمان دیگری با عوارض و خطرهای خاصی همراه است. از جمله عوارض عصب کشی مجدد می‌توان به آسیب دیدن دندان و عفونت دوباره اشاره کرد. با رعایت کردن توصیه‌های مربوط به قبل و بعد از عمل می‌توانید احتمال بروز این عوارض را به حداقل برسانید.
روش‌های جایگزین عصب‌کشی مجدد
عصب‌کشی مجدد فقط یک روش جایگزین دارد و آن کشیدن دندان است. دندان کشیده شده در بسیاری از موارد باید با ایمپلنت، بریج یا دندان مصنوعی تکه‌ای متحرک جایگزین شود تا عملکرد جویدن بازیابی شود و از حرکت کردن دندان‌های مجاور جلوگیری شود. چون جای‌گذاری جایگزین‌های دندان مستلزم انجام جراحی گسترده یا عمل‌های دندانپزشکی بر روی دندان‌های سالم مجاور است، این روش‌ها بسیار زمان برتر و غیر اقتصادی‌تر از عصب‌کشی مجدد و ترمیم دندان طبیعی هستند.
جایگزین دندان هر چقدر هم که کارآمد باشد، مسلماً به اندازه دندان طبیعی خودتان خوب نخواهد بود. پیش از این برای حفظ دندان‌تان سرمایه‌گذاری کرده‌اید. پاداش عصب‌کشی مجدد داشتن یک دندان طبیعی سالم و با عملکرد عالی تا پایان عمر است.
توصیه‌های مفید برای پیشگیری از عصب‌کشی مجدد احتمالی
حال که دندان‌تان را دوباره عصب‌کشی کرده‌اید، بسیار مهم است که برای سالم نگه داشتنش به خوبی از آن مراقبت کنید. رعایت بهداشت دهان و دندان برای محافظت از دندان‌ها در برابر باکتری‌ها ضروری است، بنابراین فراموش نکنید که:
- دندان‌ها را دو بار در روز به مدت دو دقیقه با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
- دندان‌ها را هر روز با نخ دندان موم‌دار و باکیفیت نخ بکشید و به طور منظم از دهان‌شویه استفاده کنید.
- برای ویزیت و جرم‌گیری دوره‌ای سالی دو بار به دندانپزشک مراجعه کنید.
هیچ کس از شنیدن نیاز به انجام عصب‌کشی خوشحال نمی‌شود. با این حال سرمایه‌گذاری بر روی عصب‌کشی مجدد ارزشش را دارد، چون به این ترتیب می‌توانید سال‌های سال دندانی طبیعی، سالم و با عملکرد عالی داشته باشید.
هزینه عصب‌کشی مجدد چقدر است؟
هزینه عصب‌کشی مجدد متغیر است و به پیچیدگی درمان بستگی دارد. ری اندو احتمالاً پیچیده‌تر از عصب‌کشی اولیه است، چرا که دندانپزشک باید ابتدا مواد به کار برده شده برای ترمیم و پر کردن را بردارد تا بتواند عمل جدید را انجام دهد. به علاوه متخصص ریشه زمان بیشتری را صرف جستجو برای یافتن آناتومی غیرعادی کانال می‌کند. بنابراین عموماً انتظار می‌رود که هزینه عصب‌کشی مجدد بیشتر از عصب‌کشی اولیه باشد.
اگرچه بیمه دندانپزشکی بخشی از هزینه درمان مجدد ریشه یا تمام هزینه را می‌پردازد، بعضی بیمه‌نامه‌ها پوشش محدودی دارند و فقط خسارت درمان یک دندان را در یک بازه زمانی مشخص پرداخت می‌کنند. پیش از عصب‌کشی مجدد از کارفرما یا شرکت بیمه درباره میزان پوشش درمان سؤال کنید.
سخن پایانی
عصب‌کشی مجدد بسیاری از بیماران با موفقیت انجام می‌شود. نتایجی دائمی از درمان مجدد ریشه به دست می‌آید و عملکرد دندان درمان‌شده تا پایان عمر بیمار به خوبی بازیابی می‌شود. همواره احتمال موفقیت‌آمیز نبودن عصب کشی مجدد یا عود عفونت وجود دارد. نرخ موفقیت درمان مجدد ریشه از عصب‌کشی اولیه پایین‌تر است. اگر ری اندو موفق نباشد، چاره‌ای جز کشیدن یا جراحی دندان باقی نمی‌ماند.
پرسش‌های پرتکرار
از کجا متوجه شوم که ری اندو موفقیت‌آمیز نبوده است؟
اگر پس از اتمام دوره نقاهت درمان، هنگامی‌که به دندان فشار می‌آید، دچار درد یا حساسیت به لمس می‌شوید، احتمالاً درمان ری‌اندو موفق نبوده است. ورم پس از سپری شدن دوره بهبود یا ایجاد جوش‌های ریز و ترشح چرک نیز از نشانه‌های عدم موفقیت درمان است. حساسیت به دما، مانند درد سریع، تیز و تیر کشنده پس از نوشیدن یک جرعه قهوه داغ یا نوشابه سرد نیز نشان‌دهنده شکست درمان مجدد ریشه است.
چرا بسیاری از عصب کشی‌های مجدد موفق نیستند؟
عامل‌های معمولی که به شکست درمان مجدد ریشه دامن می‌زنند، عبارت‌اند از:
- وجود باکتری‌ها در داخل و خارج کانال‌های ریشه
- پر کردن کانال‌ها به روش نامناسب: کانال‌ها کاملاً تمیز و مسدود نمی‌شود.
- کشیدن بیش از حد مواد مخصوص پر کردن ریشه
عصب‌کشی مجدد بهتر است یا کشیدن دندان؟
عصب‌کشی مجدد در اکثر موارد روش بهتری برای درمان دندان عفونی است. با این حال موارد استثناء نیز وجود دارد، برای مثال اگر دندان به شدت آسیب دیده باشد، باید آن را بکشید. دندانپزشک وضعیت سلامت دهان و دندان را قبل از توصیه درمان به دقت بررسی و تحلیل می‌کند.
عصب‌کشی مجدد بهتر است یا کاشت ایمپلنت؟
یکی از مهم‌ترین دلایل ارجحیت داشتن کاشت ایمپلنت بر عصب‌کشی مجدد این است که نرخ موفقیت کاشت ایمپلنت بسیار بالاتر است. اگرچه عصب‌کشی درمان مؤثری است، اما اگر عفونت در دندان باقی مانده باشد، درمان موفقیت‌آمیز نخواهد بود.
برای عصب کشی مجدد دندان چند بار باید به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کنم؟
عصب کشی مجدد اکثر بیماران در دو جلسه انجام می‌شود. عمل اصلی در جلسه اول انجام می‌شود و جلسه دوم به ترمیم دندان اختصاص دارد.
هر بار که عصب‌کشی مجدد انجام می‌دهم باید دندانم را روکش کنم؟
روکش کردن دندان همواره به عصب‌کشی نیاز ندارد و بالعکس. با این حال در بعضی موارد باید هر دو درمان را انجام بدهید. اگر دندان قابل‌ترمیم نباشد، دندانپزشک کشیدن دندان را توصیه می‌کند.
