کشیدن دندان عقل نیاز به جراحی دارد (چهار دندان عقل دائمی در گوشه های پشتی بالا و پایین دهان قرار دارند). اگر دندان عقل فضایی برای رشد نداشته باشد (دندان عقل نهفته یا نیمه نهفته) ممکن است منجر به درد، عفونت یا سایر مشکلات دندانی شود. برای کشیدن دندان عقل باید به دندانپزشک یا جراح مراجعه کنید. برخی از دندانپزشکان یا جراحان دهان برای جلوگیری از مشکلات احتمالی آینده کشیدن دندان عقل را توصیه میکند. حتی اگر دندان نهفته در حال حاضر مشکلی ایجاد نکرده باشد.
دندان عقل نهفته چیست؟
دندان های عقل یا آسیاب سوم آخرین دندان‌های دائمی هستند که معمولاً بین 17 تا 25 سالگی در دهان رشد می‌کنند. برخی از افراد هرگز دندان عقل در نمی‌آورند. برای برخی دیگر دندان عقل به طور طبیعی رشد میکند درست مانند سایر دندان‌های آسیاب و هیچ مشکلی ایجاد نمیکند.
بسیاری از افراد دندان عقل نهفته یا نیمه نهفته دارند. این دندان‌ها فضای کافی برای رشد طبیعی در دهان ندارند.
دندان عقل نهفته ممکن است:
- زاویه رشد رو به دندان مجاور داشته باشد.
- با زاویه‌ای به سمت پشت دهان رشد کند.
- با زاویه راست نسبت به سایر دندان‌ها رشد کند به طوری که گویی دندان عقل به صورت افقی در داخل استخوان قرار دارد.
- مانند سایر دندان‌ها مستقیماً به سمت بالا یا پایین رشد کند، اما در داخل استخوان فک گیر کند.
چرا باید دندان عقل نهفته را جراحی کنیم؟
اگر مشکلات زیر را تجربه کنید احتمالاً مجبور به کشیدن دندان عقل خواهید شد:
- درد
- گیر کردن مواد غذایی در پشت دندان عقل
- عفونت یا بیماری لثه (بیماری پریودنتال)
- پوسیدگی دندان عقل در وضعیت نیمه نهفته
- آسیب به دندان مجاور یا استخوان اطراف
- ایجاد کیست در اطراف دندان عقل
- عوارض درمان‌های ارتودنسی برای صاف کردن دندان های دیگر
- دندان عقلی که هیچ علائمی ندارد هم ممکن است باعث ایجاد مشکل شود.
- اگر فضای کافی برای رشد دندان وجود نداشته باشد، اغلب تمیز کردن آن کار دشواری است.
تشخیص نهفتگی دندان عقل
دندانپزشک شما را برای مشاوره به جراح دهان معرفی میکند. در طی این ملاقات جراح سلامت دندان عقل شما را بررسی میکند و برای تعیین محل دقیق دندان از آن با اشعه ایکس عکس میگیرد. جراح همچنین درباره نحوه بی حسی با شما صحبت خواهد کرد. کشیدن دندان عقل نهفته معمولاً با بی حسی موضعی، آرام بخش IV یا بیهوشی عمومی انجام می‌شود.
حتماً در مورد هر دارو، ویتامین یا مکملی که در حال حاضر مصرف می‌کنید به جراح خود اطلاع دهید. در جلسه مشاوره شما همچنین می‌توانید هر گونه سوالی را با جراح خود در میان بگذارید.
آمادگی‌های لازم برای جراحی کشیدن دندان عقل
کشیدن دندان عقل ممکن است در مطب دندان پزشک انجام شود. با این حال اگر دندان عقل شما عمیقاً نهفته باشد یا اگر کشیدن دندان به جراحی پیچیده تری نیاز داشته باشد، دندانپزشک ممکن است به شما پیشنهاد کند به جراح دهان مراجعه کنید. علاوه بر بی حس کردن ناحیه مورد نظر با بی حسی موضعی جراح ممکن است برای شما آرام بخش تجویز کند تا در طور جراحی احساس بهتری داشته باشید.
روش‌های جراحی دندان عقل نهفته
دو نوع جراحی مختلف برای کشیدن دندان عقل وجود دارد:
جراحی دندان عقل نهفته با اسکالپل
کشیدن دندان عقل یک روش سرپایی است. یعنی همان روز به خانه باز میگردید. در کلینیک درباره نکات مراقبتی قبل و بعد از جراحی با شما صحبت خواهد شد.
دندانپزشک یا جراح دهان بسته به پیچیدگی وضعیت دندان عقل و قدرت تحمل شما یکی از سه روش بیهوشی را استفاده میکند.
حین کشیدن دندان عقل، دندانپزشک یا جراح دهان:
- برشی در لثه ایجاد میکند تا دندان و استخوان نمایان شود.
- استخوانی را که دسترسی به ریشه دندان را مسدود میکند از بین می‌برد.
- ممکن است دندان را به چند تکه تبدیل کند و هر تکه را خارج کند.
- دندان را خارج میکند.
- هر گونه ذرات استخوانی یا دندانی باقی مانده را از ناحیه مورد نظر کاملاً خارج میکند.
- زخم را بخیه میزند تا بهبود یابد. ممکن است برخی موارد نیاز به بخیه نداشته باشند.
- گاز را روی جای خالی دندان قرار می‌دهند تا خونریزی کنترل شود و به تشکیل لخته خون کمک کند.
عوارض جراحی دندان عقل نهفته با اسکالپل
اکثر بیماران به طور کامل بدون هیچ مشکلی بهبود می‌یابند.
- خونریزی: ممکن است در زمان کشیدن دندان خونریزی کمی وجود داشته باشد که معمولاً خیلی سریع متوقف می‌شود و بعید است مشکلی ایجاد کند. اگر بعد از بازگشت به منزل لثه دوباره خونریزی کرد، می‌توانید با فشار دادن ناحیه مورد نظر با یک دستمال خونریزی را متوقف کنید. حداقل ده دقیقه فشار را ادامه دهید. اگر خونریزی متوقف نشد لطفاً با پزشک خود تماس بگیرید.
- تغییر حس چانه، لب پایین یا زبان: دو عصب کاملاً نزدیک به دندان عقل پایینی قرار دارند. اعصاب می‌توانند از نظر نزدیکی به دندان عقل متفاوت باشند. عصب لینگوال باعث ایجاد حس در زبان می‌شود و عصب دندانی تحتانی باعث ایجاد حس در لب پایین و پوست روی چانه می‌شود. گاهی اوقات ممکن است این اعصاب در حین برداشتن دندان کبود شوند. در صورت بروز چنین مشکلی ممکن است در زبان، لب پایین، پوست روی چانه یا هر ترکیبی از این موارد بی حسی یا گزگز را تجربه کنید. اگر دندان عقل از عصب دور باشد خطر ابتلا به عصب تحتانی کمتر از 1 درصد است، اما اگر عصب در تماس بسیار نزدیک باشد خطر ممکن است به 9 درصد برسد. خطر عصب لینگوال کمتر از 0.5 درصد است. در چنین وضعیتی بهبودی ممکن است تا 18 ماه طول بکشد. در برخی موارد نادر ممکن است عصب به طور کامل بهبود نیابد و یا بخش‌هایی از چانه یا لب دچار بی حسی شوند. حس چشایی هم در برخی موارد نادر تحت تاثیر قرار میگیرد.
- عفونت: حفره دندان ممکن است دچار عفونت شود. همچنین ممکن است لخته خون از حفره خارج شده و منجر به خشکی حفره شود. احتمال بروز این عارضه حدود 2 درصد است. شما می‌توانید از یک روز بعد از جراحی با تمیز نگه داشتن ناحیه مورد با شستشو با آب یا دهانشویه از بروز این مشکل جلوگیری کنید. توصیه می‌شود تا چند روز پس از کشیدن دندان عقل سیگار نکشید. سیگار کشیدن میتواند خطر عفونت یا خشکی حفره را افزایش دهد. همچنین ممکن است لازم باشد پس از کشیدن دندان عقل یک دوره آنتی بیوتیک مصرف کنید.
- ضعیف شدن فک: در موارد استثنایی کشیدن دندان عقل میتواند باعث ضعیف شدن فک و در نتیجه احتمال شکستگی فک شود.
جراحی دندان عقل نهفته با لیزر
لیزر درمانی با استفاده از پرتو قوی انرژی نور برای درمان‌های دقیق دندانی انجام می‌شود. کنترل این روش درمانی آسان است و به دندانپزشک اجازه میدهد بدون درد بافت مورد نظر را برش دهد یا تبخیر کند، پوسیدگی دندان را از بین ببرد و بافت نرم را از لثه ها جدا کند. لیزر خونریزی را به حداقل می‌رساند، چون پرتو نور پر انرژی در حین کار باعث سوزاندن می‌شود و زمان بهبودی و نیاز به مسکن بدون نسخه را به شدت کاهش میدهد.
لیزر پرتویی از نور متمرکز تولید میکند و انرژی را به دهان شما انتقال میدهد تا به از بین بردن عفونت کمک کند. لیزر برای از بین بردن باکتری‌ها و کاهش درد لثه، استخوان و عضلات اطراف لثه بسیار موثر است.
لیزر همچنین با تنظیم پالس، پالس‌هایی را به اندازه یک ده میلیونیم ثانیه به بافت مورد نظر منتقل میکند. در نتیجه باعث راحتی بیمار، آسیب کمتر به بافت‌های اطراف و بهبود وضعیت بیمار می‌شود. لیزر در کنار مراقبت‌های خوب و موثر، نتایج بسیار عالی ایجاد میکند. برای دندان عقل نهفته دندانپزشک از لیزر برای کاهش و حتی از بین بردن درد مرتبط با دندان عقل عفونی یا دردناک استفاده میکند. لیزر جریان خون را بهبود می‌بخشد، سرعت بهبودی را افزایش میدهد و ناراحتی بعد از جراحی را کاهش میدهد. نتایج این روش تقریباً بلافاصله حاصل می‌شوند. لیزر نیاز به تزریق ندارد، بنابراین برای بیماران عصبی و کسانی که نمی‌توانند تزریق کنند بسیار مناسب است. بیشتر درمان‌هایی که در داخل دهان انجام می‌شوند را می‌توان با استفاده از لیزر انجام داد؛ چون این روش باعث به حداقل رسیدن خونریزی و درد حین درمان و بعد از آن می‌شود. اسکالپل و بخیه‌های سنتی باعث آسیب بافت، درد، تورم و خونریزی بیشتر می‌شود.
عوارض جراحی دندان عقل نهفته با لیزر
جراحی دندان عقل با لیزر باید توسط دندانپزشکی انجام شود که تجربه کافی برای کار با این فناوری را داشته باشد و اقدامات احتیاطی مناسب را انجام دهید مانند استفاده از عینک محافظ در طول درمان با لیزر.
استفاده از لیزر میتواند باعث ایجاد عوارض جانبی مانند کربونیزه شدن، ترک خوردن و ذوب شدن ریشه دندان شود. البته این عوارض نسبتاً نادر هستند.
کشیدن دندان عقل
اگر دندان عقل نهفته باشد با یک روش ساده کشیده می‌شود. ابتدا یک بی حس کننده موضعی برای بی حس کردن ناحیه اطراف دندان دریافت می‌کنید تا درد را احساس نکنید. دندانپزشک شما ممکن است با استفاده از ابزاری به نام اسکنه دندانپزشکی، دندان را در لثه لق کند. سپس دندانپزشک فورسپس را در اطراف دندان قرار میدهد و دندان را از لثه خارج میکند. گاهی اگر دندان عقل به سختی کشیده شود دندانپزشک آن را جراحی میکند.
مراقبت‌های بعد از جراحی و کشیدن دندان عقل
اگر آرام بخش یا بیهوشی عمومی دریافت کنید بعد از جراحی به اتاق ریکاوری منتقل می‌شوید. اگر بی حسی موضعی دریافت کنید، احتمالاً نیاز به استراحت ندارید.
برای بهبودی پس از جراحی نکات زیر را که توسط دندانپزشک به شما توصیه می‌شود دنبال کنید:
- کنترل خونریزی: در روز اول پس از کشیدن دندان عقل ممکن است خونریزی خفیفی را تجربه کنید. سعی کنید از تف کردن بیش از حد خودداری کنید تا لخته خون از حفره دندان خارج نشود. طبق دستور دندانپزشک یا جراح دهان، گاز را روی محل خارج شدن دندان قرار دهید.
- کنترل درد: شما می‌توانید درد را با مصرف مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن (تیلنول و غیره) یا داروهای مسکن تجویز شده توسط دندانپزشک یا جراح خود کنترل کنید. قرار دادن کیسه یخ روی فک هم ممکن است به کاهش درد کمک کند.
- تورم و کبودی: طبق دستور دندانپزشک یا جراح از کیسه یخ استفاده کنید. هر گونه ورم در ناحیه گونه معمولاً طی دو یا سه روز بهبود می‌یابد. رفع کبودی ممکن است چند روز بیشتر طول بکشد.
- فعالیت: پس از جراحی بقیه روز را استراحت کنید. از روز بعد می‌توانید فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرید، اما حداقل به مدت یک هفته از فعالیت‌های سنگینی که ممکن است منجر به از بین رفتن لخته خون داخل حفره شود خودداری کنید.
- نوشیدنی‌ها: بعد از جراحی مقدار زیادی آب بنوشید. در 24 ساعت اول از مصرف نوشیدنی‌های الکلی، کافئین دار، گاز دار یا گران خودداری کنید. حداقل یک هفته برای نوشیدن مایعات از نی استفاده نکنید، چون مکیدن میتواند لخته خون را از حفره خارج کند.
- غذا: در 24 ساعت اول فقط غذاهای نرم مانند ماست بخورید. پس از آن می‌توانید شروع به خوردن غذاهای نیمه نرم کنید. از خوردن غذاهای سفت، جویدنی، داغ یا تند که ممکن است در حفره گیر کنند یا زخم را تحریک کنند خودداری کنید.
- تمیز کردن دهان: در 24 ساعت اول پس جراحی از مسواک زدن، شستشوی دهان، تف کردن و استفاده از دهانشویه خودداری کنید. معمولاً به شما گفته می‌شود که تا 24 ساعت مسواک نزنید. دندان‌های نزدیک به ناحیه جراحی شده را با ملایمت مسواک بزنید و هر دو ساعت بعد از غذا به مدت یک هفته دهان خود را به آرامی با مخلوط آب گرم و نمک بشویید.
- استفاده از تنباکو: حداقل تا 72 ساعت و در صورت امکان بیشتر از کشیدن سیگار خودداری کنید. اگر تنباکو میجوید حداقل تا یک هفته پس از جراحی این کار را انجام ندهید. استفاده از محصولات تنباکو پس از جراحی دهان میتواند بهبودی را به تأخیر بیاندازد و خطر عوارض را افزایش دهد.
- بخیه: ممکن است بخیه‌هایی داشته باشید که در عرض چند هفته جذب شوند یا اصلاً بخیه‌ای نداشته باشید. اگر بخیه‌های شما نیاز به کشیده شدن دارند باید برای این کار به دندانپزشک مراجعه کنید.
چه زمانی پس از جراحی دندان عقل به دندانپزشک یا جراح خود مراجعه کنید؟
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر که می‌توانند نشان دهنده عفونت، آسیب عصبی یا سایر عوارض جدی باشند با دندانپزشک یا جراح خود تماس بگیرید:
- مشکل در بلعیدن یا تنفس
- خونریزی بیش از حد
- تب
- درد شدید که با داروهای مسکن تجویز شده تسکین نمی‌یابد.
- تورمی که پس از دو یا سه روز بدتر می‌شود.
- طعم بد دهان شما با شستشو با آب نمک از بین نمی‌رود.
- چرک به داخل یا خارج از سوکت سرایت میکند.
- بی حسی مداوم
- وجود خون یا چرک در ترشحات بینی
هزینه جراحی دندان عقل نهفته
هزینه کشیدن و جراحی دندان عقل بسته به چند عامل مختلف میتواند بسیار متفاوت باشد.
برخی از عوامل مهم عبارتند از:
اینکه از چه روشی برای جراحی استفاده می‌شود، جراحی یا لیزر. بدیهی است که مدت زمان هر کدام متفاوت است و تاثیر مهمی بر هزینه دارد. شرایط خاص نهفتگی دندان عقل و تعداد آنها و استفاده از بی‌حسی هم از عوامل موثر بر هزینه درمان است.
سوالات پرتکرار
آیا کشیدن دندان عقل نهفته ضروری است؟
اگر دندان عقل شما نهفته است اما مشکلی ایجاد نمیکند احتمالاً نیازی به کشیدن ندارد. اما اگر علائم خاصی داشته باشد، کشیدن آن میتواند خطر ایجاد سایر مشکلات را کاهش دهد و سلامت کلی دهان و دندان شما را بهبود بخشد.
اگر دندان عقل نهفته را نکشید چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر دندان عقل نهفته شما باعث درد و سایر علائم می‌شود برای سلامت دهان و دندانتان مضر است. دندان عقل نهفته بیشتر مستعد عفونت و آبسه است و میتواند باعث آسیب و پوسیدگی دندان‌های سالم شود.
آیا برای کشیدن دندان عقل نهفته نیازی به مرخصی از کار دارم؟
معمولاً چند روز مرخصی از کار ضروری خواهد بود.
آیا جراحی دندان عقل نهفته دردناک است؟
در جراحی سنتی دندان عقل، حفره خالی و زخم باز باعث ایجاد درد ضربان دارد در فک و لثه‌ها می‌شود که ناشی از درد جراحی است. این درد حتی ممکن است باعث سر درد در قسمت‌های دیگر سر شود.
پس از کشیدن دندان عقل نهفته چگونه باید بخوابم؟
پس از کشیدن دندان عقل نهفته باید در چند شب اول هنگام خواب سرتان را روبه بالا نگه دارید. زمانی که به پهلو می‌خوابید استفاده از یک بالش کافی است. اگر در این حالت برای خوابیدن مشکل دارید چند بالش برای حمایت پشت خود جمع کنید و به پشت تکیه دهید.
آیا برای کشیدن دندان عقل نهفته، فک را می‌شکنند؟
یک تصور غلط رایج این است که ممکن است برای کشیدن دندان عقل لازم باشد فک را بشکنند. چنین چیزی صحت ندارد.
آیا کشیدن دندان عقل نهفته در دوران بارداری بی خطر است؟
در طول سه ماه اول بارداری جراحی دهان میتواند در رشد و تکامل جنین اختلال ایجاد کند. کشیدن دندان میتواند در طول سه ماهه سوم بی‌خطر باشد، اما در آن مرحله از بارداری ممکن است مادر نتواند راحت بنشیند.
