کشیدن دندان گاهی آخرین راه چاره است. البته اولین راه‌حل همواره درمان کردن دندان و انجام تمام درمان‌های ممکن است. اما اگر درمان دندان تحت هیچ شرایطی ممکن نباشد، برای مثال اگر دندان به حدی آسیب دیده یا پوسیده باشد که نتوان آن را با پر کردن یا روکش ترمیم کرد، دندانپزشک کشیدن دندان را به عنوان آخرین راه‌حل پیشنهاد می‌دهد. البته دندانپزشک روش‌های مختلف درمان را در جلسه مشاوره برایتان توضیح می‌دهد. اگر فکر می‌کنید لازم است دندان‌تان را بکشید، حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید.
دلایل کشیدن دندان چیست؟
کشیدن دندان بنا به دلایل مختلفی ضرورت می‌یابد. برای مثال در شرایط زیر ممکن است کشیدن دندان لازم باشد:
- پوسیدگی شدید دندان
- بیماری لثه (بیماری پریودنتال)
- دندان شکسته‌ای که نتوان آن را ترمیم کرد.
- آبسه (جمع شدن چرک) روی لثه‌ها یا دور دندان‌ها.
- بههمفشردگی دندان‌ها: در فک فضای کافی برای دندان‌ها وجود ندارد.
- دندان عقل نهفته
برای تمام مشکلات فوق روش درمانی وجود دارد که احتمالاً مؤثر خواهد بود و مجبور نمی‌شوید دندان‌تان را بکشید. کشیدن دندان صرفاً زمانی ضرورت می‌یابد که روش‌های درمان دیگر را امتحان کرده و نتیجه نگرفته باشید.
فواید کشیدن دندان چیست؟
کشیدن دندان باکتری‌های مضری را که می‌توانند به دندان‌ها و لثه‌ها آسیب بزنند کاهش می‌دهد. اگر دندان پوسیده یا آسیب‌دیده را درمان نکنید، دندان خراب زیبایی دندان‌تان را خدشه‌دار می‌کند و دومینووار مشکلات فراوانی را برای دندان‌های‌تان ایجاد می‌کند. در این صورت کشیدن دندان بهترین کار برای حفظ سلامت دهان و دندان‌ها در حد بهینه خواهد بود. به‌علاوه دندان درد تقریباً بلافاصله پس از کشیدن دندان آرام می‌شود، به‌خصوص اگر دندان‌تان به شدت شکسته یا عفونت کرده باشید.
چگونه برای کشیدن دندان آماده شویم؟
دندانپزشک ابتدا یک یا چند مورد از درمان‌های زیر را امتحان می‌کند:
- فلورایدتراپی: مانند استفاده از دهانشویه یا وارنیش فلوراید، پوسیدگی اولیه دندان را معکوس می‌کند.
- عصب کشی
- جرم‌گیری و پولیش
- پر کردن دندان
- روکش کردن دندان
اگر دندان با هیچ یک از روش‌های فوق درمان نشود، دندانپزشک عکس رادیوگرافی از دندان می‌گیرد. حتماً فهرست تمام داروهای مصرفی، شامل ویتامین‌ها، مکملها و داروهای بدون نسخه، را در اختیار پزشک معالج‌تان بگذارید.
اگر قرار است به زودی برای بیماری دیگری با دارویی درون‌وریدی به نام بیس فسفونات تحت درمان قرار بگیرید، حتماً وضعیت‌تان را به دندانپزشک اطلاع بدهید. در این صورت دندان باید پیش از شروع درمان با بیس فسفونات کشیده شود، در غیر این صورت فک در معرض خطر استئونکروز (مرگ استخوان) قرار خواهد گرفت.
همچنین ابتلا به عارضه‌های زیر را به دندانپزشک اطلاع بدهید:
- نقص مادرزادی قلب
- دیابت
- بیماری کبدی
- بیماری تیروئید
- بیماری کلیوی
- فشار خون بالا
- داشتن مفصل مصنوعی
- آسیب دیدن دریچه‌های قلب
- بیماری فوق کلیوی
- نقص سیستم ایمنی
- سابقه اندوکاردیت باکتریایی
دندانپزشک پیش از کشیدن دندان باید مطمئن شود که تمام بیماری‌ها در حالت پایداری هستند یا درمان شده‌اند. دندانپزشک در شرایط زیر در روزهای قبل از درمان برایتان آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد کرد:
- اگر دندانپزشک انتظار داشته باشد که جراحی طولانی باشد.
- به عفونت مبتلا باشید یا سیستم ایمنی‌تان ضعیف باشد.
- به بیماری خاصی مبتلا باشید.
برای این که درمان باکیفیتی داشته باشید و مشکلی پیش نیاید، توصیه‌های زیر را در روز کشیدن دندان رعایت کنید تا کاملاً برای درمان آماده باشید:
- قبل از کشیدن دندان سیگار نکشید.
- اگر سرما خورده‌اید، بیماری‌تان را به دندانپزشک اطلاع بدهید. ممکن است لازم باشد روز دیگری برای کشیدن دندان وقت بگیرید.
- اگر شب قبل حالت تهوع داشته یا استفراغ کرده باشید، ممکن است لازم باشد داروی بی‌حسی متفاوتی دریافت کنید یا روز دیگری برای کشیدن دندان وقت بگیرید.
- اگر قرار باشد کشیدن دندان تحت بیهوشی انجام شود، از یکی از نزدیکان بخواهید همراه‌تان بیاید و شما را به خانه برساند.
پروسه‌ی کشیدن دندان چگونه است؟
کشیدن دندان بسته به معلوم یا نهفته بودن دندان ممکن است یک عمل ساده یا جراحی باشد.
کشیدن ساده دندان
ناحیه دور دندان به طور موضعی بی‌حس می‌شود، به همین دلیل حین کشیدن دندان درد نخواهید داشت و فقط فشار را حس خواهید کرد. سپس دندانپزشک دندان را با وسیله‌ای به نام الواتور (elevator) شل می‌کند و در نهایت دندان را با فورسپس بیرون می‌کشد.
جراحی کشیدن دندان
اگر لازم باشد برای کشیدن دندان جراحی انجام شود، احتمالاً هم بی‌حسی موضعی هم آرام‌بخش درون‌وریدی دریافت خواهید کرد، آرام‌بخش باعث می‌شود حین درمان راحت و آرام باشید. با توجه به وضعیت‌تان و بیماری‌های دیگری که به آنها مبتلا هستید، ممکن است بیهوش شوید.
دندانپزشک عمومی یا جراح دهان و دندان برش کوچکی را روی لثه‌تان ایجاد می‌کند. ممکن است لازم باشد دندانپزشک استخوان دور دندان را بردارد یا دندان را پیش از کشیدن خرد کند.
مراقبت‌های بعد از کشیدن دندان
معمولاً چند روز طول می‌کشد تا زخم ناشی از کشیدن دندان التیام پیدا کند. توصیه‌های زیر را رعایت کنید تا مطمئن شوید که دوران نقاهت پس از کشیدن دندان بدون مشکل سپری می‌شود:
- برای کمتر شدن ورم پس از کشیدن دندان، بلافاصله پس از عمل روی گونه‌تان کیسه یخ بگذارید. هر ده دقیقه یک بار از کیسه یخ استفاده کنید.
- پس از آن که دندانپزشک گاز روی جای خالی دندان گذاشت، گاز را محکم با دندان‌های‌تان فشار بدهید تا خونریزی کمتر شود و به تشکیل لخته کمک کنید. بگذارید گاز سه تا چهار ساعت یا تا زمانی که کاملاً با خون خیس شود، روی زخم بماند.
- داروهای تجویزی از جمله مسکن‌های بدون نسخه را مصرف کنید.
- در 24 ساعت اول پس از کشیدن دندان استراحت کنید و آرامش داشته باشید. برنامه روزمره معمول‌تان را فوراً از روز بعد از سر نگیرید.
- تا 24 ساعت برای نوشیدن از نی استفاده نکنید.
- سیگار نکشید.
- دهانتان را تا 24 ساعت پس از کشیدن دندان شستشو ندهید و با احتیاط فراوان تف کنید.
- چند بالش زیر سرتان بگذارید تا سرتان هنگام خوابیدن بالا قرار بگیرد.
- دندان‌های‌تان را مثل همیشه مسواک بزنید و نخ بکشید، اما به محل کشیدن دندان نزدیک نشوید.
- فردای روز کشیدن دندان غذاهای نرمی مانند ماست، پوره و پودینگ میل کنید.
- پس از 24 ساعت نصف قاشق چای‌خوری نمک به 225 میلی‌لیتر آب گرم اضافه کنید و دهانتان را با این محلول شستشو بدهید.
- همان‌طور که زخم‌تان در چند روز بعدی التیام پیدا می‌کند، غذاهای دیگر را به آرامی به برنامه غذایی‌تان اضافه کنید.
اگر دردتان پس از چند روز برطرف نشد یا با نشانه‌های عفونت، مانند تب، درد و چرک یا ترشح زخم، روبه‌رو شدید، در اولین فرصت از دندانپزشک وقت بگیرید.
عوارض و خطرات کشیدن دندان چیست؟
کشیدن دندان با چند خطر همراه است، با این حال اگر دندانپزشک کشیدن دندان را توصیه کند، مزایای عمل احتمالاً بر خطر اندک بروز عوارض می‌چربد.
لخته خون معمولاً پس از کشیدن دندان به طور طبیعی در حفره ایجاد می‌شود، منظور از حفره، سوراخی است که در پس از کشیدن دندان در جای خالی آن در استخوان ایجاد می‌شود. اما اگر لخته خون تشکیل نشود یا جدا شود، استخوان داخل حفره بدون محافظ می‌شود و اصطلاحاً مشکل حفره خشک پیش می‌آید. در این صورت دندانپزشک برای آن که از حفره خشک محافظت کند، پانسمان آرام‌بخش را به مدت چند روز روی موضع می‌گذارد. لخته جدید در این مدت تشکیل می‌شود.
چه زمانی با دندانپزشک تماس بگیریم؟
کمی درد داشتن پس از از بین رفتن اثر بی‌حسی طبیعی است. مقداری ورم و خونریزی باقیمانده نیز تا 24 ساعت پس از کشیدن دندان عادی است. اما اگر بیشتر از چهار ساعت از کشیدن دندان گذشت و همچنان خونریزی یا دردتان شدید بود، با دندانپزشک تماس بگیرید. همچنین در صورت بروز عوارض زیر نیز باید به دندانپزشک مراجعه کنید:
- نشانه‌های عفونت مانند تب و لرز
- حالت تهوع یا استفراغ
- قرمزی، ورم یا ترشحات فراوان از محل کشیدن دندان
- سرفه، تنگی نفس، درد قفسه سینه، حالت تهوع شدید یا استفراغ
کشیدن دندان کودکان
کشیدن دندان کودکان در شرایط خاصی ضرورت می‌یابد. هرچند دندان‌های اکثر کودکان به طور طبیعی و بدون هیچ مداخله‌ای می‌افتند، در بعضی موارد لازم است که دندان کودکان کشیده شود. اگرچه کشیدن دندان معمولاً عمل ساده‌ای است، یکی از بخش‌های مهم عمل این است که با فرزندتان حرف بزنید تا بداند که باید انتظار چه چیزی را داشته باشد و ترس و نگرانی‌اش را از این درمان ساده برطرف کنید. گفتگو با دندانپزشک اطفال روش فوق‌العاده‌ای برای مطلع کردن فرزندتان از عمل کشیدن دندان و برطرف کردن نگرانی‌هایش پیش از عمل است.
کاشت ایمپلنت بعد از کشیدن دندان
ایمپلنت جایگزین پیشرفته‌ای برای دندان از دست رفته است که کل ساختار دندان را شبیه‌سازی می‌کند.
یکی از بزرگ‌ترین مزایای ایمپلنت، بازیابی کردن قدرت جویدن کامل است. اکثر بیماران متوجه تفاوت بین دندان طبیعی و دندان ایمپلنت نمی‌شوند. بیماران انواع غذاها را با ایمپلنت مانند دندان طبیعی می‌جوند و دندان ایمپلنت را مانند دندان معمولی مسواک می‌زنند و نخ می‌کشند.
درحالی‌که عمر بریج فقط حدود 10 سال است، ایمپلنت می‌تواند مادام‌العمر باشد. ایمپلنت از تیتانیوم ساخته می‌شود و به استخوان فک جوش می‌خورد. تیتانیوم زیست‌سازگار است، یعنی این که غیرسمی است و بدن آن را پس نمی‌زند. در مجموع ایمپلنت جایگزین قدرتمندی برای دندان طبیعی است. جای خالی دندان غائب باعث می‌شود که دندان‌های مجاور به سمت این فضای خالی حرکت کنند و کج شوند. در نتیجه دندان‌ها کج و نامرتب می‌شوند و نامرتبی دندان‌ها بر بایت، توانایی جویدن و ظاهر لبخندتان اثر می‌گذارد. نامرتب شدن دندان‌ها اختلالاتی را ایجاد می‌کند که جایگزینی دندان را بعداً دشوار می‌کند. به‌علاوه اختلال بایت مشکلاتی را برای مفصل گیجگاهی-فکی (TMJ) ایجاد می‌کند که به نوبه خود به درد و سردرد دامن می‌زند.
قیمت کشیدن دندان چقدر است؟
هزینه دقیق کشیدن دندان به عامل‌های مختلفی مانند تعداد دندان‌ها و وضعیت خاص هر دندان بستگی دارد. کشیدن بعضی دندان‌ها سخت‌تر است. نوع عمل و مدت زمان کشیدن دندان نیز نقش مهمی در تعیین هزینه نهایی دارد.
پرسش‌های پرتکرار
دوران نقاهت پس از کشیدن دندان چقدر طول می‌کشد؟
دوران نقاهت پس از کشیدن دندان به پیچیدگی عمل بستگی دارد. البته حال اکثر بیماران ظرف فقط چند روز خوب می‌شود. اگرچه ظرف 48 تا 72 ساعت می‌توانید فعالیت‌های روزمره‌تان را از سر بگیرید، معمولاً چند هفته طول می‌کشد تا استخوان فک کاملاً التیام پیدا کند. بنابراین اگر قصد دارید دندان را با ایمپلنت جایگزین کنید، احتمالاً باید چند ماه صبر کنید تا استخوان کاملاً بهبود پیدا کند.
پس از کشیدن دندان چه غذاهایی می‌توانم بخورم؟
تا چند روز پس از کشیدن دندان، غذاهای سفت و ترد میل نکنید. یخچال و آشپزخانه را قبل از کشیدن دندان با غذاهای نرمی مانند برنج، پاستا، تخم مرغ، ماست و پوره پر کنید. ضمناً تا چند روز برای نوشیدن از نی استفاده نکنید، چون این کار ممکن است باعث جدا شدن لخته خون و ایجاد حفره خشک شود.
چه مدت پس از کشیدن دندان می‌توانم در محل کار یا تحصیل حاضر شوم؟
اکثر بیماران می‌توانند پس از یک یا دو روز در محل کار یا تحصیل حاضر شوند. اگر کار فیزیکی سنگین یا بلند کردن مکرر اشیاء لازمه شغل‌تان است، بهتر است چند روز بیشتر مرخصی بگیرید.
کشیدن دندان در دوران بارداری درمان ایمنی است؟
عموماً بله، در واقع انجام دادن اکثر درمان‌های دندانپزشکی، به جز سفید کردن دندان‌ها، در دوران بارداری خطری ندارد. درمان‌های ایمن دوران بارداری شامل کشیدن دندان عقل هم می‌شود، هرچند اکثر دندانپزشکان ترجیح می‌دهند نهایت احتیاط را رعایت کنند و اگر دندان عقل مشکلی را ایجاد نمی‌کند، کشیدن دندان را به پس از زایمان موکول کنند.
کشیدن دندان درد دارد؟
بله، کشیدن دندان درد دارد. البته دندانپزشک برای از بین بردن درد از بی‌حسی موضعی استفاده می‌کند.
می‌توانم پس از کشیدن دندان رانندگی کنم؟
اگر فقط ناحیه دور دندان بی‌حس شود، یعنی کشیدن دندان تحت بی‌حسی موضعی انجام شود، رانندگی پس از کشیدن دندان کاملاً ایمن خواهد بود.
شب اول پس از کشیدن دندان چطور بخوابم؟
ممکن است محل کشیدن دندان در مراحل اولیه التیام ترشحاتی داشته باشد. به همین دلیل بهترین کار این است که حداقل شب اول به پهلو بخوابید. به‌علاوه اگر به پشت بخوابید، ممکن است ورم بیشتر شود. بیشتر شدن ورم با شدیدتر شدن درد همراه است و استراحت را به چالش سخت‌تری تبدیل می‌کند.
