روکش‌های دندانی کلاهک‌هایی هستند که روی دندان یا ایمپلنت دندانی را می‌پوشانند. دندانپزشکان اغلب روکش‌ها را به عنوان راهی برای حمایت از دندان‌های شکسته، ضعیف یا بدشکل توصیه می‌کنند. روکش‌ها می‌توانند از مواد مختلفی مثل سرامیک و فلز ساخته شوند. گزینه دیگری که اکنون برای برخی افراد در دسترس است روکش زیرکونیا است. روکش زیرکونیوم از دی اکسید زیرکونیوم ساخته شده و نوع مقاوم‌تری از روکش‌های سرامیکی است اگر فکر می‌کنید که روکش زیرکونیوم ممکن است برای دندان آسیب دیده شما بهترین گزینه باشد، این مقاله مزایا و معایب آن را بیان می‌کند تا از انتخاب درست شما، اطمینان حاصل شود.
روکش زیرکونیوم
زیرکونیا یک لعاب سرامیکی جامد و سفید است و جز موادی است که می‌تواند مقاومت روکش فلزی و زیبایی روکش‌های سرامیکی را همزمان ارائه دهد. روکش‌های زیرکونیا دائما در حال پیشرفت و ارتقا هستند.
مزایای روکش زیرکونیوم چیست؟
روکش‌های ساخته شده از زیرکونیوم به طور فزاینده‌ای در حال رایج شدن هستند و مزایای زیادی دارند.
مقاومت
یکی از بزرگترین مزیت‌های زیرکونیوم استحکام و دوام آن است. در نظر بگیرید که دندان‌های عقب شما چقدر به غذایی که می‌جوید فشار وارد می‌کنند.
روکش‌های دندان باید از مواد محکمی ساخته شوند، بنابراین زیرکونیوم ممکن است انتخاب خوبی برای روکش‌های دندان‌های پشتی باشد. همچنین، از آنجایی که زیرکونیا بسیار مقاوم است، دندانپزشک نیازی به آماده سازی دندان شما ندارد.
طول عمر
طبق مطالعه کارآزمایی تصادفی کنترل شده 2017 منتشر شده در مجله دندانپزشکی؛ مشخص شده است که در طول ۵ سال، روکش‌های زیرکونیا درست به اندازه روکش‌های فلزی خوب عمل کرده‌اند و مقاوم بوده‌اند. روکش‌های ساخته شده از زیرکونیوم که روکش‌های زیرکونیایی یکپارچه نامیده می‌شوند، بسیار بادوام هستند.
زیست سازگاری
زیرکونیوم انتخاب بسیاری از دندانپزشکان به دلیل زیست سازگاری آن است، به این معنی که کمتر احتمال دارد بدن را به ایجاد واکنش یا پاسخ ایمنی مانند التهاب تحریک کند.
رویه یک روزه
بسیاری از دندانپزشکان می‌توانند روکش‌های زیرکونیوم را در مطب خود بسازند و دیگر نیازی به ارسال قالب دندان شما به آزمایشگاه نیست. و سپس آن‌را به روی دندان شما نصب کند. دندان پزشک روکش را با استفاده از یک دستگاه فرز از درون یک بلوک زیرکونیا، می‌تراشد و این کار باعث می‌شود که کار در یک روز انجام شود. اما از آنجایی که همه مطب‌های دندانپزشکی این فناوری را ندارند، فقط در برخی جاها روکش‌های زیرکونیا ارائه می‌شوند.
انواع روکش زیرکونیم
دندانپزشکان سه نوع متفاوت از روکش های زیرکونیا را ارائه می‌دهند: زیرکونیای کانتور کامل، زیرکونیای تمام شفاف کانتور و زیرکونیای ذوب شده چینی با زیرکونیا.
کانتور کامل
زیرکونیای تمام کانتور به دلیل استحکام برترش شناخته شده است و برای بیمارانی که دندان قروچه می‌کنند مناسب است.
کانتور کامل تمام شفاف
روکش زیرکونیایی نیمه شفاف تمام کانتور بیشتر برای مناطقی مناسب است که باید از نظر بصری زیبا باشند و نیز کمتر در معرض نیروی گاز گرفتن قرار بگیرند.
چینی ذوب شده به زیرکونیا
چینی ذوب شده به زیرکونیوم (PFZ) شامل ساخت یک روکش زیرکونیوم کامل می‌شود. در این روش یک حفره روی روکش بریده شده است تا مقاومت زیرکونیا به خطر نیفتد. سپس، روکشی از چینی‌های شفاف لایه لایه شده در درون حفره قرار می‌گیرد.
روکش زیرکونیوم برای چه کسانی مناسب است؟
روکش‌های دندانی زیرکونیا یک گزینه محبوب برای بیمارانی است که دارای نقص‌های ساختاری دندان هستند و می‌خواهند لبخندی سالم و طبیعی را داشته باشند. از آنجایی که این ماده شفاف است، روکش‌های زیرکونیا روی لثه‌ها تأثیر نمی‌گذارند. این نوع روکش برای بیمارانی که دندان‌های بزرگ یا کج دارند نیز مناسب است.
پروسه قرار دادن روکش زیرکونیوم روی دندان
دو نوع روش اصلی برای نصب روکش دندان وجود دارد. دندانپزشک شما می تواند دندان شما را آماده کند و در یک بار ویزیت یک روکش موقت نصب کند و سپس در ویزیت دوم روکش دائمی را روی دندان شما قرار دهد.
یا اگر دندانپزشک شما تکنولوژی و تجهیزات مناسبی برای ایجاد روکش زیرکونیا در مطب داشته باشد، می‌توانید در همان روز روکش را آماده و نصب کند.
روش نصب دو جلسه‌ای
دندانپزشک:
- از دندان‌های شما عکس رادیوگرافی تهیه می‌کند و سپس با بی حسی موضعی دندان‌های شما را، آماده می‌کند.
- ممکن است نیاز باشد که دندانپزشک بخشی از لایه بیرونی دندان شما را بتراشد.
- از دندان قالب تهیه می‌شود.
- سپس یک روکش موقت روی دندان‌های شما نصب می‌شود.
- سپس قالب دندان شما به یک آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا روکش دندان ساخته شود.
- پس از ساخت روکش، شما باید مجددا به مطب دندانپزشک بروید تا روکش دائمی، روی دندان شما نصب شود.
نصب در همان روز
با این روش، دندانپزشک:
- دهان شما را معاینه کرده و عکس برداری می‌کند، سپس با بی حسی موضعی دندان‌های شما را، برای نصب روکش آماده می‌سازد.
- سپس با استفاده از اسکن دیجیتال، در مطب روکش را می‌سازد.
- در آخر هم روکش را به روی دندان نصب می‌کند.
مراقبت‌های لازم بعد از قرار دادن روکش زیرکونیا
دوره نقاهت پس از قرار دادن روکش دندان زیرکونیا معمولاً چند روز است. بیماران ممکن است پس از این عمل مقداری التهاب، حساسیت و تحریک را تجربه کنند که این علائم در عرض یک تا دو هفته از بین می‌رود. شستشو با آب نمک گرم چند بار در روز برای کمک به کاهش تورم لثه توصیه می‌شود. به طور کلی هر ماده‌ای را که برای ساخت روکش دندان انتخاب می‌کنید، باید در نظافت و مراقبت از آن کوشا باشید. حداقل دو بار در روز مسواک بزنید، نخ دندان بکشید یا بین دندان‌های خود را با مسواک‌های بین دندانی یا نخ دندان تمیز کنید و حداقل یک بار در روز از سایر محصولات مفید مانند دهان شویه های ضد میکروبی و زبان خراش استفاده کنید. حتما به طور منظم برای تمیز کردن تخصصی دندان‌ها به دندانپزشک مراجعه کنید. با این کار علاوه بر داشتن دندان‌هایی تمیز و سفید سلامت روکش دندان شما هم بررسی می‌شود.
معایب روکش زیرکونیوم چیست؟
لازم به ذکر است که متخصصان دندانپزشکی در زمینه پروتزهای دندانی آموزش دیده و واجد شرایط هستند تا بتوانند ارزیابی فردی هر بیمار را انجام دهند و برنامه درمانی را با استفاده از پروتزهای زیرکونیا که می‌توانند نیازهای عملکردی و زیبایی شما را برآورده کنند، سفارشی کنند. ارزیابی تشخیصی جامع توسط متخصص پروتز باید انجام شود. مانند بسیاری از روش‌های دندانپزشکی دیگر، استفاده از روکش زیرکونیا ممکن است دارای معایبی باشد.
- ساخت این روکش به طوری که کاملا مطابق دندان شما باشد، سخت است.
یکی از معایب روکش زیرکونیا ظاهر مات آن است که می‌تواند باعث شود که کمتر طبیعی به نظر برسد. این امر بیشتر در روکش‌هایی که فقط از زیرکونیا ساخته شده‌اند، بیشتر صادق است، البته معمولا مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند به ویژه برای دندان‌های پشتی.
- سایش احتمالی دندان‌های دیگر
برخی از دندانپزشکان از ترس اینکه سختی زیرکونیا باعث سایش و شکستگی دندان‌های مقابل شود، در استفاده از روکش‌های زیرکونیایی در برخی شرایط مردد هستند.
در حالی که ممکن است نگران کننده باشد، یک مطالعه نشان داده که احتمال سایش دندان مقابل در صورت استفاده از روکش‌های پرسلن فلدسپاتیک، بسیار بیشتر از روکش‌های زیرکونیوم است.
ماندگاری روکش زیرکونیوم چقدر است؟
میانگین طول عمر روکش‌های زیرکونیوم در حال حاضر مشخص نیست. استفاده از روکش‌های زیرکونیا در دندانپزشکی، نسبت به سایر روکش‌ها، یک روش نسبتا جدید است. بنابراین اطلاعات دقیقی از طول عمر آن در دسترس نیست. اما میانگین طول عمر آن تقریبا ۲۰ سال تخمین زده می‌شود. البته طول عمر روکش، تا حد زیادی به میزان مراقبت از آن و نیز عادت‌های هر بیمار بستگی دارد.
هزینه روکش زیرکونیوم چقدر است؟
به طور کلی، روکش‌های دندان می‌توانند بسیار گران باشند. روکش‌های زیرکونیوم معمولا نسبت به سایر روکش‌های فلزی و چینی، گران‌تر هستند. موقعیت جغرافیایی شما، تعداد دندان‌هایی که باید ترمیم شوند و نیز وضعیت دندان‌ها، در تعیین میزان هزینه‌ها نقش دارند.
مقایسه روکش زیرکونیا با سایر روکش‌های دندان
تفاوت زیرکونیا با سایر انواع روکش ممکن است شامل موارد زیر باشد:
روکش زیرکونیا VS Emax (لیتیوم دی سیلیکات):
روکش زیرکونیا از روکش‌های دندانی Emax (لیتیوم دی سیلیکات)، مقاوم تر، محکم تر و بادوام تر است. هنگام ساخت روکش زیرکونیا، سطح آن صیقل داده شده و صاف می‌شود. همچنین زیرکونیا شکل آناتومیک خود را حفظ می‌کند. ایمکس (لیتیوم دی سیلیکات) ماده‌ای با استحکام کمتر است به همین دلیل برای زیبایی دندان‌های جلویی طراحی شده است.
از آنجایی که زیرکون یک ماده بسیر مقاوم است، دندانپزشک می‌تواند آن را بسیار نازک تهیه کند و ظاهری طبیعی تر را ایجاد کند.
Emax (لیتیوم دی سیلیکات) ماده‌ای است که باید جداگانه ساخته شده و در جای خود وصل شود، در حالی که زیرکون را می‌توان به سادگی پس از ساخت نصب کرد.
یکی از معایب زیرکون به عنوان یک ماده این است که اصلاً شفاف نیست. Emax (لیتیوم دی سیلیکات) ماده بسیار شفاف تر است و دندان ها را بسیار طبیعی می‌کند.
روکش زیرکونیا در مقابل روکش‌های سرامیکی:
روکش زیرکونیا از نظر استحکام با روکش سرامیکی متفاوت است. زیرکونیا ماده بسیار مقاوم‌تری است. استحکام روکش‌های زیرکونیا در اکثر موارد یک حسن محسوب می‌شود، اما گاهی اوقات هم ممکن است مضر باشد.
براده شدن سرامیک ها با روکش های زیرکونیایی یکپارچه امکان پذیر نیست زیرا هیچ سرامیکی وجود ندارد که بتواند تراشه کند.
روکش زیرکونیا در مقابل روکش چینی:
روکش زیرکونیا به دلیل مزایای متعددی که دارد انتخاب بهتری نسبت به سایر مواد است. بر خلاف روکش زیرکونیا، تاج چینی آنقدر محکم، بادوام و ماندگار نیست.
همچنین روکش زیرکونیا راه حل زیبایی بسیار بهتری است زیرا به دندان‌ها رنگ و ظاهر طبیعی می‌بخشد.
روکش زیرکونیا در مقابل روکش چینی ذوب شده به همراه فلز:
زیرکونیا و تیتانیوم تنها مادی هستند که بدن آنها را می‌پذیرد و می‌تواند آنها را تحمل کند از طرفی زیرکونیا زیبایی بیشتری را در دندان‌ها ایجاد کرده و به عنوان روکش دندان، استحکام و دوام بیشتری را ارائه می‌دهد. استحکام زیرکونیا تقریبا سه برابر استحکام روکش چینی با ترکیب فلزی است. برخلاف روکش‌های چینی، زیرکونیا می‌تواند در برابر سایش مقاومت کند، در نتیجه برای افرادی که دندان قروچه می‌کنند هم مناسب است.
سؤالات متداول
آیا در صورت داشتن روکش زیرکونیا می‌توان مشکلات کانال ریشه را درمان کرد؟
اگر بیمار دارای روکش زیرکونیا باشد، مشکلات کانال ریشه قابل درمان است.
آیا روکش‌های زیرکونیا از روکش‌های چینی محکم تر هستند؟
روکش‌های زیرکونیا قوی ترین روکش‌های دندانی هستند و دوام فوق العاده‌ای دارند.
آیا روکش‌های زیرکونیا طبیعی به نظر می‌رسند؟
علیرغم این واقعیت که روکش‌های زیرکونیا از آلیاژ فلز ساخته شده اند، ظاهری فوق العاده طبیعی دارند.
آیا با روکش‌های زیرکونیا می‌توان راحت گاز گرفت؟
بله، این روکش‌ها می‌توانند جویدن، گاز زدن و حتی دندان قروچه را هم تحمل کنند.
آیا روکش‌های زیرکونیا بو می‌گیرند؟
خیر، روکش‌های زیرکونیومی هیچ بوی بدی ایجاد نمی‌کنند. شما اصلا مشکل بوی دهان نخواهید داشت.
آیا قهوه روکش‌های زیرکونیا را لکه دار می‌کند؟
خیر این روکش‌ها می‌توانند در برابر لکه‌های قهوه، چای، شراب و نیکوتین مقاومت کنند.
بهترین خمیر دندان برای روکش‌های زیرکونیا چیست؟
هر خمیردندان حاوی فلوراید می‌تواند مفید باشد.
