دندان‌های بالایی شما باید کمی جلوتر از دندان‌های پایینی باشند و نقاط برجسته دندان‌های آسیاب بالایی بر روی شیارهای دندان‌های آسیاب پایینی قرار بگیرند. در برخی افراد؛ این مورد برعکس بوده و فک و دندان‌های پایینی جلوتر از دندان‌ها بالایی قرار دارند. به این حالت آندربایت گفته می‌شود. آندربایت یک عارضه پیچیده دندانی می‌باشد که افراد بسیاری را در سراسر دنیا درگیر نموده است. به‌طور معمول این عارضه باعث بروز درد، سختی در حرف‌زدن و جویدن و حتی کاهش اعتمادبه‌نفس فرد می‌شود.
داشتن آندربایت می‌تواند برای افرادی که از روش‌های درمان آن اطلاعی ندارند بسیار مشکل‌ساز باشد. اما قبل از بررسی روش‌های درمان این عارضه بهتر است به‌طور کامل با آندربایت آشنا شویم.
آندربایت چیست؟
آندربایت یک عارضه دندانی می‌باشد که در آن دندان‌ها و فک پایینی جلوتر از دندان‌ها و فک بالایی قرار می‌گیرند. این عارضه که به مال‌اکلوژن کلاس سوم نیز شناخته می‌شود در اغلب موارد به دلیل تراز نبودن فک رخ می‌دهد. در برخی موارد میزان جلو بودن دندان‌های پایینی ناچیز می‌باشد اما در برخی موارد بسیار شدید بوده و به درمان و اصلاح نیاز دارد.
تمامی موارد آندربایت شبیه به هم نیستند. در موارد خفیف نمی‌توان این عارضه را از بیرون تشخیص داد؛ اما در موارد شدیدتر فک پایین به‌اندازه‌ای جلو می‌آید که به‌راحتی برای دیگران نیز قابل‌تشخیص می‌باشد.
داشتن آندربایت در نوزادان پدیده‌ای رایج محسوب می‌شود و نباید در خصوص آن نگران شد.
آندربایت یا جلو بودن فک پایین در کودکان
در صورتی که احساس کردید کودکان دچار آندربایت شده است بهتر است هرچه سریع‌تر با یک دندانپزشک و متخصص ارتودنسی مشورت نمایید. بهترین و مؤثرترین زمان برای درمان آندربایت بین سنین 7 تا 10 سالگی کودک می‌باشد.
داشتن آندربایت در کودکان باعث بروز مشکلاتی در صحبت‌کردن، جویدن مواد غذایی، تنفس، دندان‌ها، فک و حتی اعتمادبه‌نفس وی شود. از روش‌های درمان این عارضه می‌توان به وسیع‌کننده کام، فیس‌ماسک، بریس و در موارد نادر جراحی اشاره کرد. با درمان زودهنگام این بیماری می‌توان تا حدود زیادی از نیاز به جراحی جلوگیری نمود.
شدت آندربایت
آندربایت‌ها از نظر شدت با هم متفاوت می‌باشند و به طور معمول بر اساس شدت و میزان ناهماهنگی بین دو فک دسته‌بندی می‌شوند.
در جدول زیر تمامی مراحل آندربایت به طور دقیق دسته‌بندی شده‌اند:
| مرحله | سطح | توضیحات |
| 1 | خفیف | دندان‌های پایینی کمی جلوتر از دندان‌های بالایی قرار می‌گیرند. در این حالت ممکن است چانه کمی برجسته‌تر دیده شود. تراز نبودن دو فک خفیف بوده؛ اما قابل‌تشخیص می‌باشد. |
| 2 | متوسط | دندان‌های پایینی به طور قابل‌توجهی جلوتر از دندان‌های بالایی قرار می‌گیرند. تراز نبودن فک‌ها بیش‌ازپیش قابل‌تشخیص بوده و فک پایینی بزرگ دیده می‌شود. این مسئله بر روی ظاهر صورت تأثیر گذاشته و جویدن و صحبت‌کردن را مشکل می‌سازد. |
| 3 | شدید | دندان‌ها و فک پایینی کاملاً جلوتر از دندان‌های بالایی قرار می‌گیرند. تراز نبودن فک بسیار شدید بوده و فک پایینی بسیار بزرگ‌تر از فک بالایی دیده می‌شود. این مسئله باعث بروز مشکلات شدیدی در تنفس، صحبت‌کردن و جویدن فرد شده و بر روی ظاهر وی نیز تأثیر می‌گذارد. |
علائم همراه با آندربایت چیست؟
علائم آندربایت کاملاً آشکار می‌باشند. در اغلب موارد آندربایت تشخیص آندربایت خفیف توسط دندانپزشک انجام می‌شود؛ اما آندربایت‌های شدید به طور کامل برای افراد عادی نیز قابل‌تشخیص می‌باشند. جلو زدن فک پایین اصلی‌ترین علامت آندربایت محسوب می‌شود.
از اصلی‌ترین علائم این عارضه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد: ناهماهنگی دو فک در اغلب موارد باعث بروز درد می‌شود. این درد ممکن است به‌صورت همیشگی بوده و به‌مرورزمان و یا با انجام برخی از فعالیت‌ها مانند جویدن و صحبت‌کردن شدیدتر شود. پوسیدگی دندان ناشی از آندربایت نیز باعث بروز درد خواهد شد.
- سختی در گاز گرفتن و جویدن: در صورتی که فک‌ها به طور کامل بر روی‌هم قرار نگیرند فرد برای جویدن مواد غذایی با مشکل روبه‌رو خواهد شد. برای این که دندان‌ها بتوانند به‌درستی به وظیفه خود عمل کنند باید به طور کامل بر روی‌هم بلغزند، به همین دلیل علائم آندربایت در زمان غذا خوردن بیش از پیش خود را نشان می‌دهند.
- مشکل در صحبت‌کردن: یکی از اصلی‌ترین علائم آندربایت سختی در صحبت‌کردن می‌باشد. زمانی که دندان‌ها در پوزیشن نادرستی قرار بگیرند به‌سختی می‌توانند دهان را برای تلفظ کلمات فرم دهند. علاوه بر این در این حالت زبان نیز نمی‌تواند به طور کامل حرکت کند.
- اختلال مفصل گیجگاهی فکی: آندربایت می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در مفصل گیجگاهی فکی شود. این مفصل جمجمه را به فک وصل می‌نماید. اختلال مفصل گیجگاهی فکی باعث می‌شود تا احساس کنید فک در یک حالت قفل شده است و هنگامی که سعی می‌کنید آن را تکان دهید صدا می‌دهد.
- بوی بد دهان شدید: آندربایت باعث رشد باکتری‌ها و بوی بد دهان می‌شود.
- تنفس از دهان: خروپف کردن و تنفس از دهان از دیگر علائم آندربایت محسوب می‌شوند.
- آپنه خواب: آپنه خواب باعث می‌شود تا تنفس به طور متعدد در طول شب و در هنگام خواب متوقف شود. در این حالت نمی‌توان در طول شب به‌خوبی خوابید و به همین دلیل در طول روز احساس خستگی می‌نمایید.
بهتر است بدانید که آندربایت شدت‌های مختلفی دارد و ممکن در برخی از موارد عوارضی بیشتر از آن چه گفته شد از خود بروز دهد. در صورت تجربه‌کردن هر یک از این علائم و یا در صورت داشتن نگرانی در خصوص ظاهر و عملکرد دندان‌های خود بهتر است به دندانپزشک متخصص مراجعه نمایید. دندانپزشک با معاینه دندان‌ها می‌تواند بهترین و مناسب‌ترین روش درمانی را برای شما انتخاب نماید. اما چگونه می‌توان آندربایت را تشخیص داد؟
علت آندربایت
به طور معمول دندان‌ها به‌گونه‌ای رشد می‌کنند که دندان‌های بالایی کمی جلوتر از دندان‌های پایینی قرار می‌گیرند. در این حالت دندان‌های آسیاب کامل بر روی یکدیگر منطبق می‌شوند. بااین‌حال عوامل مختلفی می‌توانند باعث بروز این بیماری شوند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره کرده‌ایم:
- ژنتیک. در بسیاری از موارد، آندربایت ممکن است از یک یا هر دو والد به کودک منتقل شود. علاوه بر این بیماری‌های ژنتیکی مانند سندرم داون و سندرم پیر رابین نیز باعث بروز آندربایت می‌شوند.
- عادت‌های دوران کودکی. عادت‌هایی مانند مکیدن انگشت شست، فشار دادن زبان به فک و استفاده از پستانک باعث می‌شوند تا فک پایین بیشتر به سمت جلو رشد کرده و باعث بروز آندربایت شود.
- آسیب‌دیدگی و ضربه به فک. در برخی موارد آسیب‌دیدگی فک باعث می‌شود تا فک پایین به سمت جلو حرکت کرده و فرد دچار آندربایت گردد.
- رشد غیرطبیعی فک. رشد غیرطبیعی فک بالا یا پایین باعث نامرتب شدن دندان‌ها و بروز آندربایت می‌شود.
- افتادن دندان‌ها. درصورتی‌که یک یا چند دندان بالایی فرد از دست بروند، دندان‌هایی پایینی کمی به سمت جلو متمایل می‌شوند تا این فضای خالی ایجاد شده را بپوشانند.
- تومور یا کیست. در موارد نادر وجود کیست یا تومور در دندان‌ها باعث بروز آندربایت خواهد شد.
آندربایت چگونه تشخیص داده می‌شود؟
آندربایت را می‌توان به دلیل تغییراتی که در ظاهر فرد ایجاد می‌کند به‌راحتی تشخیص داد. برای تشخیص این بیماری می‌توانید از راهکاری که در ادامه به آن اشاره کرده‌ایم استفاده کنید:
- فک خود را ریلکس کنید.
- حالا به‌آرامی دندان‌های خود را بر روی یکدیگر قرار دهید و سعی کنید دندان‌های عقبی را نیز درگیر نمایید. زمانی که این کار را انجام می‌دهید بررسی کنید تا ببینید دندان‌ها به طور مرتب و صحیح بر روی یکدیگر قرار گرفته‌اند یا خیر.
- درصورتی‌که فک پایین به سمت جلو متمایل شد و یا جلوتر از دندان‌های بالایی قرار گرفت، به معنی این است که شما به آندربایت دچار هستید.
بعد از تشخیص این عارضه می‌توانید برای معاینه و تشخیص دقیق‌تر به متخصص ارتودنسی مراجعه نمایید. متخصصین ارتودنسی و دندان‌پزشکان می‌توانند در طول یک معاینه ساده آندربایت را به طور کامل تشخیص دهند.
در طول این معاینه دندانپزشک نحوه‌ی روی هم قرار گرفتن دندان‌ها را بررسی می‌کنند. همچنین برای تشخیص شدت آندربایت ممکن است از دندان‌ها عکس سه‌بعدی بگیرند.
در برخی موارد امکان دارد دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی، بیمار را برای تشخیص و معاینه دقیق‌تر به جراح دهان ارجاع دهند.
درمان جلو بودن فک پایین یا آندربایت
به طور حتم بزرگ‌ترین سؤالی که در این زمینه برای شما پیش می‌آید این است که چه زمانی باید برای درمان آندربایت اقدام نماییم. هرچه سریع‌تر برای درمان آندربایت اقدام نمایید نتیجه بهتری دریافت خواهید کرد. به تعویق‌انداختن روند درمان به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود چرا که این بیماری به‌خودی‌خود بهبود پیدا نمی‌کند. درمان آندربایت در دوران کودکی بهترین نتیجه را در پی خواهد داشت چرا که در این دوران راحت‌تر می‌توان فک را حرکت داد و تنظیم نمود. اما در دوران بزرگسالی روند درمان تهاجمی‌تر شده و مدت‌زمان بیشتری نیز طول می‌کشد. بااین‌حال هیچ‌وقت برای شروع روند درمان دیر نیست. زمانی که فک به طور کامل اصلاح شود متوجه تغییرات شگفت‌انگیزی در حالت چهره خود خواهید شد و علاوه بر این به دلیل برداشته‌شدن فشار وارده بر فک، درد شما نیز برطرف می‌شود.
برای درمان آندربایت روش‌های مختلفی وجود دارد. متخصص ارتودنسی باتوجه به شرایطی که دارید بهترین روش درمانی را برای شما انتخاب می‌کند تا به نتیجه‌ای مطلوب دست یابید. از رایج‌ترین روش‌های درمانی این عارضه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هدگیر دندان
- اینویزیلاین
- بریس
- کشیدن یک یا چند دندان
- چانه‌بند
- جراحی فک
هدگیر دندان
یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان آندربایت استفاده از هدگیر دندان می‌باشد. هدگیر با تحریک روند رشد، فک بالایی را به سمت جلو می‌کشد. این دستگاه شامل سه قسمت می‌شود: قاب صورت، سربند و بخش‌های متصل‌کننده. قسمت سربند بر روی پیشانی بیمار قرار می‌گیرد و به کمک کش‌های پلاستیکی به قسمت قاب صورت متصل می‌شود. به طور معمول و بنا بر تجویز متخصص ارتودنسی باید از هدگیر روزی 12 تا 23 ساعت و برای 12 تا 18 ماه استفاده نمود.
بریس
بریس‌ها به‌صورت دوره‌ای تنظیم و سفت می‌شوند. با این کار دندان‌ها مرتب شده و فک نیز تراز می‌گردد. این روش به درمان آندربایت کمک می‌کند چرا که با چندین بار سفت‌شدن بریس در طول مدت درمان فک به‌تدریج با دندان‌ها هماهنگ می‌شود. در برخی موارد دندانپزشک توصیه می‌کند تا بیمار همراه با بریس از کش‌های مخصوصی نیز استفاده کند. این متد ارتودنسی نیز به مرتب و تراز شدن دندان‌ها و در نتیجه تراز شدن فک کمک می‌نماید.
ارتودنسی نامرئی
در برخی موارد آندربایت‌های خفیف را می‌توان به کمک ارتودنسی نامرئی درمان نمود. اما برای درمان موارد شدیدتر در کنار ارتودنسی نامرئی به روش‌های دیگری نیز نیاز است. برای افرادی که در خصوص ظاهر خود نگرانی زیادی دارند، می‌توان علاوه بر اینویزیلاین از جراحی آندربایت نیز استفاده کرد.
مدت‌زمان استفاده از اینویزیلاین به عواملی چون شدت آندربایت؛ میزان نامرتب بودن دندان‌ها و توانایی فرد در نگه‌داشتن این بریس در دهان خود برای 22 ساعت در روز بستگی دارد.
در موارد خفیف باید برای 3 تا 4 ماه از اینویزیلاین استفاده کرد اما روند درمان موارد شدیدتر گاهی تا 12 ماه نیز طول خواهد کشید. بااین‌حال این زمان در مقایسه با درمان به کمک بریس‌های رایج ارتودنسی کوتاه‌تر می‌باشد.
کشیدن یک یا چند دندان
کشیدن دندان‌ها زمانی استفاده می‌شود که فرد به کراودینگ یا بهم ریختگی شدید دندان دچار باشد. داشتن فضای کم در فک و بالا بودن تعداد دندان‌ها باعث نامرتبی و شلوغی دندان‌ها می‌شود به همین دلیل دندانپزشک توصیه می‌کند تا یک یا چند دندان شما را بکشد. با کشیدن دندان فضا برای دیگر دندان‌ها باز شده و فک تراز می‌شود.
چانه‌بند
برای درمان آندربایت می‌توان از چانه‌بند به‌تنهایی و یا به همراه روش‌های دیگری مانند هدگیر استفاده نمود. چانه‌بند با چرخش چانه به سمت عقب و پایین روند رشد فک پایین را تغییر می‌دهد و باعث افزایش ارتفاع صورت می‌شود.
جراحی فک
بیشتر جراحان متخصص دهان می‌توانند آندربایت را درمان نمایند. از روش‌های رایج جراحی فک برای درمان آندربایت می‌توان به تغییر حالت فک برای بلندتر کردن فک بالا و یا کوتاه‌تر کردن فک پایین اشاره کرد.
در مواردی که نمی‌توان آندربایت را به کمک دیگر روش‌ها درمان نمود از جراحی فک بالا یا پایین استفاده می‌شود. در طول این جراحی بخش‌های از استخوان فک برداشته می‌شود تا بتوان فک پایین را به سمت عقب کشید. درصورتی‌که فک بالا کوچک باشد، در کنار برداشتن استخوان فک پایین، فک بالا نیز بزرگ‌تر می‌شود. برای این که فک بعد از جراحی حرکت نکند و به‌جای سابق خود باز نگردد آن را به کمک پیچ‌ومهره ثابت نگه می‌دارند. دوران نقاهت این جراحی بین 12 تا 16 هفته طول می‌کشد.
هزینه درمان و اصلاح آندربایت
هزینه درمان و اصلاح آندربایت در هر فرد متفاوت می‌باشد و به عواملی چون روش درمان، میزان تجربه و مهارت دندانپزشک و لوکیشن کلینیک بستگی دارد.
علاوه بر این شدت آندربایت نیز در تعیین میزان هزینه‌های درمان این عارضه نقش دارد. در موارد شدید بیمار باید تحت جراحی قرار بگیرد. روند جراحی شامل معاینه، عکس اشعه ایکس؛ بیهوشی کامل، بریدن و تغییر حالت استخوان‌ها و تنظیم مجدد فک می‌شود. بعد از اتمام جراحی نیز برای ثابت نگه‌داشتن فک از پیچ، مهره، سیم و کش‌های پلاستیکی استفاده می‌نمایند.
بهتر است برای انتخاب مناسب‌ترین روش درمانی و همچنین تخمین میزان هزینه‌های درمان با یک‌دندان پزشک باتجربه مشورت کنید. کلینیک ارتودنسی ما با داشتن چندین روش و برنامه برای پرداخت هزینه‌ها به شما کمک می‌کند تا راحت‌تر بتوانید هزینه‌های درمانی خود را پرداخت نمایید.
خلاصه
آندربایت یک عارضه دندانپزشکی است که نه‌تنها اعتمادبه‌نفس شما را تضعیف می‌کند؛ بلکه کیفیت زندگی شما را نیز پایین می‌آورد. امکان درمان و اصلاح کامل آندربایت وجود دارد. درصورتی‌که به آندربایت دچار هستید هرچه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه نمایید تا متوجه شوید مناسب‌ترین و بهترین روش درمان برای شما چه می‌باشد.
سوالات متداول
آیا می‌توان از جلو بودن فک پایین پیشگیری کرد؟
در بیشتر موارد آندربایت یک عارضه اسکلتی می‌باشد که به دلیل اختلالات رشدی ایجاد شده است و به‌هیچ‌عنوان نمی‌توان از آن جلوگیری کرد. علاوه بر این از آندربایت‌های ناشی از تومور و آسیب‌دیدگی نیز نمی‌توان جلوگیری نمود و تنها درصورتی‌که آندربایت ناشی از عادت‌های اشتباه کودکی مانند مکیدن انگشت و یا استفاده طولانی‌مدت از شیشه شیر و پستانک باید می‌توان از جلوگیری کرد.
آیا می‌توان با وجود آندربایت زندگی نرمال و طبیعی داشت؟
جلو بودن فک پایین می‌تواند باعث بروز عوارض و مشکلات زیادی گردد به همین دلیل توصیه می‌شود در اولین فرصت برای اصلاح و درمان اقدام کنید.
آیا می‌توان به‌صورت طبیعی آندربایت را درمان نمود؟
در موارد نادر ممکن است آندربایت به‌صورت طبیعی و خودبه‌خود درمان شود؛ بنابراین در صورت جلو بودن فک پایین باید برای درمان به دندانپزشک مراجعه کنید.
در چه سنی می‌توان درمان آندربایت را آغاز نمود؟
بهترین و مؤثرترین زمان برای درمان آندربایت بین سنین 7 تا 10 سالگی کودک می‌باشد. روش‌های اصلاح زودهنگام مانند بزرگ‌تر کردن فک کمک می‌کند تا دندان‌ها دائمی در پوزیشن صحیح‌تری رشد کنند.
بهترین روش درمان جلو بودن فک پایین چیست؟
بهترین روش درمان برای هر فرد باید باتوجه‌به شرایط او و شدت جلو بودن فک توسط متخصص ارتودنسی تعیین شود.
آیا ممکن است آندربایت به مرور زمان تشدید شود؟
بله، شدید شدن آندربایت به مرور زمان و با افزایش سن امکان دارد به‌خصوص اگر این بیماری تا قبل از دوره نوجوانی فرد درمان نشود. زمانی که دوره جهش رشد به پایان می‌رسد، رشد فک نیز متوقف شده و آندربایت بیش‌ازپیش قابل‌تشخیص می‌باشد.
آیا جراحی برای اصلاح جلو بودن فک پایین درد دارد؟
جراحی فک به آن اندازه‌ای که فکر می‌کنید دردناک نیست. برای این جراحی تحت بیهوشی کامل قرار می‌گیرد به همین دلیل بعد از جراحی محدوده فک شما تا حدودی بی حس می‌باشد.
جراحی برای اصلاح جلو بودن فک پایین چقدر زمان می‌برد؟
این جراحی در بیمارستان انجام می‌شود و بین 1 تا 4 ساعت زمان می‌برد.
