جراحی لثه انواع مختلفی دارد که دندانپزشک در صورت ابتلای شما به بیماری لثه یا حتی در مواردی که لثه از نظر زیبایی نیاز به اصلاح دارد ممکن است یکی از آنها را به شما توصیه کند. بسته به علت دقیق ایجاد کننده مشکل لثه، انواع مختلفی از جراحی لثه در دسترس هستند که بنا به صلاحدید دندانپزشک به شما توصیه خواهند شد. از این‌رو، در این مقاله به معرفی انواع جراحی‌های لثه و بررسی نحوه انجام آنها می‌پردازیم.
کاندیدای جراحی لثه چه کسانی هستند؟
به طور کلی، افراد مبتلا به بیماری‌های شدید یا پیشرفته لثه و بافتی که نگهدارنده دندان است، کاندیدای عمل جراحی لثه هستند. ژنژیویت یا التهاب لثه به نوع خفیف و مرحله اولیه بیماری لثه اطلاق میشود که درمان آن بسیار ساده‌تر بوده و معمولاً توسط دندانپزشک قابل درمان است. پریودنتیت اما شکل پیشرفته و شدیدی از التهاب مزمن لثه است که موجب التهاب و آسیب به استخوان و بافت میشود. درمان پریودنتیت نیاز به مراجعه به پریودنتیست (متخصص جراحی لثه و بیماری‌های لثه) دارد و حتی ممکن است برای درمان این مشکل به جراحی نیز نیاز باشد. از این‌رو، جراحی لثه یا همان جراحی پریودنتال می‌تواند موجب رشد مجدد استخوان‌ها و بافت‌های آسیب دیده شده، از مواردی مانند از دست دادن یا افتادن دندان جلوگیری کرده، فاصله بین دندانی را کاهش داده و حتی استخوان فک را برای توقف رشد باکتری‌ها تغییر شکل دهد.
اگر به بیماری لثه مبتلا باشید، احتمالا علائم زیر را داشته باشید:
- تورم، قرمزی یا خونریزی لثه
- ایجاد پاکت پریودنتال عمیق (فاصله بین لثه و دندان)
- لق شدگی دندان‌ها
- درد حین جویدن مواد غذایی
- بوی بد دهان
- تحلیل روی یا عقب رفتگی لثه
در صورتی که به جراحی پریودنتال نیاز داشته باشید، پزشک شما را از این امر مطلع خواهد کرد. اما اگر چنانچه مشکل یا بیماری لثه شما پیشرفته و شدید نباشد، پزشک از روش‌های درمانی محافظه کارانه‌تری برای درمان استفاده خواهد کرد. صرف نظر از بیماری‌های لثه، گاها برخی از افراد به دلایل زیبایی ممکن است میل به انجام جراحی لثه داشته باشند. از این‌رو، اگر از حیث زیبایی از فرم لثه خود راضی نباشید می‌توانید با انجام عمل لیفت لثه این امر را اصلاح کنید.
انواع روش‌های جراحی لثه
نوع جراحی که متخصص جراحی لثه و دندان انجام می‌دهد به مشکل دقیق و وضعیت لثه بیمار بستگی خواهد داشت.
جراحی فلپ لثه
زمانی که جرم به زیر خط لثه نفوذ کرده و پاکت پریودنتال عمیقی ایجاد شده باشد، از جراحی فلپ لثه استفاده میشود. در جراحی فلپ لثه، جراح برش‌های کوچکی در لثه ایجاد کرده و بخشی از بافت آن را به عقب برمی‌گرداند تا بتواند جرم و پلاک‌ها را از روی دندان بردارد. پس از تمیز کردن کامل ناحیه و برداشتن جرم، لثه بخیه زده میشود تا اطراف دندان بسته شود. گاها ممکن است در طول این جراحی، استخوان فک به تغییر شکل نیاز داشته باشد.
جراحی بازسازی بافت لثه
در طول این نوع جراحی، جراح قطعه کوچکی از مواد مشبک را بین استخوان و بافت لثه قرار می‌دهد. این قطعه یا ماده از رشد لثه به فضای استخوانی جلوگیری کرده و بافت لثه را به بازسازی مجدد ترغیب میکند.
جراحی پیوند بافت
عقب رفتگی یا تحلیل لثه به وضعیتی گفته میشود که طی آن ضخامت بافت لثه کاهش یافته و خط لثه از موقعیت طبیعی خود عقب‌تر می‌رود. از این‌رو، برای ترمیم لثه‌ای که دچار پسروی یا تحلیل شده ممکن است به منظور کاهش احتمال آسیب بیشتر به جراحی پیوند بافت نرم نیاز باشد.
در طی این جراحی، متخصص جراحی لثه یا پریودنتیست معمولا بافتی را از سایر نقاط دهان برداشته و به ناحیه‌ای که لثه دچار عقب رفتگی شده پیوند می‌زند. بافت مورد نیاز برای پیوند غالبا از کام دهان گرفته میشود. این پیوند بافت لثه نه تنها احتمال بروز آسیب مضاعف را کاهش می‌دهد، بلکه می‌تواند هرگونه نمایان شدن ریشه دندانی را بپوشاند.
لیفت لثه
در این جراحی، بافت اضافی لثه توسط پریودنتیست برداشته شده و خط لثه تغییر شکل داده شده و اصلاح میشود که این امر موجب میشود تا دندان‌های فرد بلندتر دیده شوند. هم در موارد اصلاح زیبایی و هم برای درمان بیماری‌های لثه از عمل لیفت لثه استفاده میشود. این عمل به ۲ روش زیر انجام میشود:
- جراحی لیفت لثه: این تکنیک به کمک چاقوی جراحی صورت گرفته و شامل کوتاه کردن و برداشتن بافت لثه اطراف دندان است.
- لیفت لثه با لیزر: در این روش دندانپزشک برای تراشیدن یا برداشتن بافت اضافی لثه به منظور بازسازی خط لثه از لیزر استفاده میکند.
آماده شدن برای جراحی لثه
قبل از انجام هرگونه جراحی لثه، دندانپزشک معاینه کاملی قبل از عمل انجام می‌دهد تا مطمئن شود انجام جراحی برای بیمار به طور کلی بی‌خطر باشد.
در طول معاینه، به احتمال زیاد دندانپزشک موارد زیر را ارزیابی خواهد کرد:
- یک معاینه کلی و ارزیابی سابقه پزشکی
- بررسی وضعیت دهان، دندان و فک برای ارزیابی ثبات و سلامت دندان‌ها
- بررسی هر گونه عفونت، آبسه یا سایر مشکلاتی که می‌توانند بر روند بهبودی بعد از جراحی تاثیر منفی داشته باشند.
- توضیح خطرات و مزایای عمل برای بیمار و دریافت رضایت وی برای انجام عمل جراحی.
جراحی لثه چگونه انجام میشود؟
بسته به نوع جراحی مورد نیاز، ممکن است عمل جراحی شامل انجام موارد متعددی باشد. اکثریت عمل‌های جراحی لثه تقریبا تا ۲ ساعت زمان می‌برند. گاها در برخی موارد، ممکن است برای انجام عمل جراحی نیاز باشد که بیمار در طول عمل بیهوش یا نیمه بیهوش باشد. در سایر موارد تنها از بی‌حس کننده موضعی برای بی‌حس کردن لثه استفاده میشود. تزریق داروی بی‌حس کننده ممکن است در ابتدا کمی درد داشته باشد.
در طول تمامی این عمل‌های جراحی، پریودنتیست یا متخصص جراحی لثه به منظور کاهش احتمال عفونت از ابزار و تجهیزات استریل استفاده میکند. سپس براساس نوع جراحی لثه، جراحی با اسکالپل یا لیزر انجام میشود.
مراقبت‌ها و ریکاوری بعد از جراحی لثه
بعد از جراحی لثه، دندانپزشک تمامی موارد و دستورالعمل‌هایی که برای ریکاوری بهتر نیاز هستند را با بیمار در میان می‌گذارد. مدت زمان مورد نیاز برای بهبودی به نوع و پیچیدگی عمل بستگی خواهد داشت. معمولا اکثریت بیماران تا چند روز پس از عمل به مصرف داروی مسکن نیاز دارند. دندانپزشک نیز قبل از ترک مطب یا مرکز جراحی، در مورد داروهایی که باید مصرف کنید با شما صحبت خواهد کرد.
همچنین ممکن است موارد زیر را نیز به شما توصیه کند:
- استفاده از دهانشویه ضد عفونی کننده برای تمیز نگه داشتن ناحیه و جلوگیری از عفونت
- اجتناب از ورزش سنگین
- مصرف غذاهای نرم در روزهای اولیه بعد از جراحی
- عدم مصرف سیگار
به مدت ۱ تا ۲ هفته پس از جراحی، دندانپزشک زمان‌های معینی را برای مراجعه شما به مطب تعیین خواهد کرد تا نحوه بهبود لثه بررسی شده و در صورت نیاز بخیه برداشته شود. لثه شما بعد از جراحی ظاهر و احساس متفاوتی خواهد داشت و حتی لثه و دندان‌های شما سفت‌تر، محکم‌تر و قوی‌تر از قبل خواهند شد. گاها ممکن است تا مدتی نسبت به تغییر دمای مواد خوراکی حساسیت داشته باشید که این مورد نیز با استفاده از خمیردندان‌های ضد حساسیت دندانی برطرف میشود. سپس دندانپزشک به منظور پیگیری حفظ سلامت دهان و دندان شما برنامه زمانی را برای مراجعه شما به مطب در آینده تعیین میکند.
عوارض جراحی لثه
گاها ممکن است جراحی لثه بر سلامت عمومی دهان و دندان تأثیر منفی گذاشته و نه تنها به خود لثه بلکه به دندان‌ها و سایر نقاط مختلف دهان نیز آسیب بزند. بیماری لثه می‌تواند باعث بروز مشکلات متعددی اعم از تحلیل روی لثه، لک‌دار شدن لثه، بوی بد دهان و درد لثه شود. خونریزی لثه و تورم نیز می‌تواند حین غذا خوردن یا صحبت کردن مشکل‌ساز باشد. در این حالت قبل از تشدید وضعیت، مراجعه به دندانپزشک متخصص برای درمان ضروری خواهد بود.
قیمت جراحی لثه چقدر است؟
هزینه جراحی دندانپزشکی تحت پوشش بیمه بوده ولی در بعضی مواقع ممکن است تحت پوشش بیمه نباشد. از این‌رو، قبل از انجام عمل حتما برای تعیین هزینه‌های جراحی، با شرکت بیمه خود مشورت کنید.
پرسش‌های متداول
بهبودی از جراحی لثه چقدر زمان میبرد؟
بهبودی کامل بعد از جراحی لثه معمولاً تا ۲ هفته زمان میبرد. این مدت زمان بسته به نوع جراحی و از هر فردی به دیگری متفاوت خواهد بود.
آیا بیمار در طول جراحی لثه بیهوش خواهد بود؟
گاها در برخی موارد، ممکن است برای انجام عمل جراحی نیاز باشد که بیمار در طول عمل بیهوش یا نیمه بیهوش باشد. در سایر موارد تنها از بی حس کننده موضعی برای بی حس کردن لثه استفاده میشود.
آیا لثه بعد از جراحی رشد میکند؟
نگران رشد مجدد لثه خود نباشید. بافت اضافی لثه که برای اصلاح زیبایی یا گاها برای درمان برداشته میشود دیگر رشد نمی‌کند.
بعد از جراحی لثه چه زمانی می‌توانم مسواک بزنم؟
معمولاً پس از گذشت 24 ساعت از جراحی پریودنتال، می‌توانید مسواک بزنید. دندانپزشک نیز شما را از تمامی بایدها و نبایدهای بعد از جراحی مطلع خواهد کرد.
آیا جراحی لثه درد دارد؟
اکثریت بیماران درد خفیف و متوسطی را بعد از جراحی حس می‌کنند که با داروی مسکن بدون نسخه نیز برطرف میشود.
آیا می‌توان بعد از جراحی لثه به تنهایی راه رفت؟
بله، می‌توانید با احتیاط پیاده‌روی کرده یا دوچرخه سواری کنید.
نحوه خوابیدن بعد از جراحی لثه چگونه باید باشد؟
توصیه میشود که بعد از جراحی لثه در موقعیتی بخوابید که سر و شانه شما بالاتر از سطح قلب قرار بگیرد. برای این منظور می‌توانید برای افزایش ارتفاع سر و شانه خود از دو بالش به عنوان تکیه‌گاه استفاده کنید.
